مضرات و خواص خرزهره در طب سنتی
مقدمه
خرزهره گیاهی همیشه سبز و زینتی و پرشاخه است که ساقه های زیاد و برگ های سه تایی و گل های رنگین دارد. برخی از گیاهان این تیره مصارف دارویی خوبی دارند و بعضی از آنها نیز سمی هستند
نام علمی : Nerium oleander
نام های دیگر خرزهره در طب سنتی : شبرنگ ، گیش ، جار ، پهی ، پی خوره
مشخصات گیاه
گیاهی از خانواده Apocynaceae ، درختچه ای کوچک ،سمی و همیشه سبز با برگ های سبز تیره ، باریک و نیزه ای کشیده ، گوشتی و بدبو به طول 25-10 سانتی متر که بیشتر در پارک ها جهت اهداف زینتی کاشته می شود .
گل های آن در خردادماه تا آبان ماه و به رنگ های سفید ،صورتی ،سرخ آتشین دیده می شود .
گیاهی است سمی و اصلی ترین سم این گیاه oleandrin است که در تمام بخش های گیاه وجود دارد . ماده ای تلخ ، بی رنگ و بی بو است که در آب نامحلول و در الکل محلول می باشد . در مقابل گرما مقاوم و در مقابل نور مقاومت کمی دارد .
محل رویش : بومی مناطق مدیترانه ای ، خاور دور ، اروپا ، امریکا
کاشت در ایران : مناطق غربی ، مرکزی ، لرستان ، اصفهان ، کرمان و بلوچستان
طبیعت : گرم و خشک
خواص درمانی خرزهره در طب سنتی :
برگ را به همراه گلهای آن به مدت 7-6 ساعت جوشانده تا کاملا پخته و له شود بعد آب آن را گرفته و با نصف مقدار آن روغن زیتون مخلوط کنید و روی آتش ملایم بجوشانید تا آب آن تبخیر شود و روغن باقی بماند . جهت خارش پوست ، جرب زخم شده ، تسکین درد کمر و پشت ، رفع بیماریهای سرد ، آرامش اعصاب ، درد زانو و سیاتیک موثر است .
جهت بهبود زخم ها گرد برگ خشک شده را بر زخم ها بپاشید .
استفاده از کمی گرد برگ آن در بینی عطسه آور شدید است .
گرد گل آن را دم کنید و بر سر بمالید مو را نرم و خوش رنگ می کند .
پوست درخت را به همراه برگ ها نرم بکوبید با روغن مخلوط کرده و در بیماری هرپس جهت رفع التهاب های پوست موثر است.
برگ خرزهره دارای خاصیت مقوی قلب است .
اثر آنتی اکسیدانی قوی بر از بین بردن رادیکال های آزاد دارد .
تاثیر مثبت آن بر کاهش آنزیم های کبدی افزایش یافته اثبات شده است .
دارای اثرات ضد سرطانی – ضد التهابی و ضد درد می باشد .
دارای اثرات سمی بر روی ارگان های مختلف بدن ( اثر بر روی مراحل اسپرماتوژنز)
از ترکیبات شیمیایی مختلف این گیاه جهت ساخت داروهای ضد سرطانی استفاده می شود .
دارای اثرات ضد استرسی و تعدیل کنندگی سیستم ایمنی می باشد .
از جوشانده برگ ها به صورت خارجی برای درمان گال و کاهش تورم استفاده می شود .
از پوست درخت به عنوان تب بر استفاده می شود .
روغن تهیه شده از پوست ریشه در درمان جذام و بیماریهای پوستی استفاده می شود .
از دانه ها به عنوان پاک کننده در آبریزش و روماتیسم استفاده می شود .
گل گیاه دارای خواص ضد سرطانی است و گل ها ،برگ ها ، پوست و ریشه آن در برابر زگیل ، میخچه ، زخم های سرطانی ، زخم یا تومورهای سخت استفاده شده است .
منابع :
اثرات هیپو گلایسمیک غیر وابسته به انسولین عصاره هیدرو الکلی ترکیبی گیاهان دارویی /کاظمیان مصطفی ، ابراهیمی منصور ، زمانی مرضیه / سال 1392
بررسی اثر ضد میکروبی عصاره های مختلف گیاه خرزهره بر روی میکرو ارگانیسم های بیمارستانی و استاندارد/ رخشنده حسن ، بروشکی محمد طاهر ، صادقیان علی / 1382
بررسی اثرات سمی و ناهنجاری زایی عصاره برگ گیاه خرزهره بر جنین جوجه / فاروقی نسرین ، ملکی مسعود / سال 1393
بررسی فعالیت ضد باکتریایی عصاره هیدرو الکلی خرزهره / سبزعلی سمیه ، بختیاری سالار / سال 1392
حاجی شریفی احمد ، اسرار گیاهان دارویی ، انتشارات حافظ نوین ، سال 1390
.
تهیه شده توسط:
حمیده استقلال ، کارشناس ارشد آموزش جامعه نگر ، عضو تحریریه ی آموزشی صدای حکیم و دستیار استاد یوسفی
2- رقیه محبی ،کارشناس ارشد اموزش جامعه نگر،عضوتحریریه ی آموزشی صدای حکیم و دستیار استاد یوسفی
