بررسی مزاج کبد در طب سنتی

مزاج کبد در طب سنتی

مزاج اعضا بدن، تعیین کننده مزاج جبلی هر فرد است، خصوصاً اعضا رئیسه می توانند تعیین کننده مزاج جبلی شخص می باشند.کبد در میان این سه عضو رئیسه بدن که( قلب، کبد و مغز) هستند، جایگاه کبد در بدن هر انسانی در قسمت فوقانی و راست حفره شکم واقع شده است.

این اعضا هر کدام عملکرد خاصی انجام می دهند و در صورتی که اختلالی در این اعضا ایجاد گردد، در عملکرد شان هم اختلال رخ خواهد داد در این میان اعمال کبد شامل :

·        سم زدایی دربدن توسط کبد انجام می گیرد

·        تجزیه سلول های فرسوده آرتریت ها و برداشت آهن از آنهاست

·        ذخیره گلوکز به صورت گییلیکوژن و برعکس می باشد

·        تولید صفرا برای امولسیون چربی هاست

 گفتیم که مزاج کبد در طب سنتی دارای اهمیت بسیاری است در صورتی که اختلالی در عملکرد کبد صورت گیرد، بخش عمده ای از این اختلال به دلیل سوء مزاج می باشد و منجر به اختلال درعملکرد سایر اندامها می شود و در نتیجه اختلال در حال فرد خواهد شد.

مزاج کبد در طب سنتی یکی از مفاهیم اصلی است که در تمام جنبه های پیشگیری، تشخیص ودرمان نقش اساسی دارد در طب سنتی، شاخصه های زیادی برای علائم مزاج و سوء مزاج مطرح شده است هدف از این مطالعه بررسی مزاج کبد در طب سنتی می باشد. در طب سنتی تعیین مزاج کبد در اصل بخشی از شاخصه های تعیین مزاج عام می باشد.

از بین این نشانه ها رنگ چهره، فنوتیپ، ملمس ناحیه کبد و کل بدن، هیئت بنیه، شاخصه های غذا، اب وهوا، چگونگی افعال، علائم گوارشی نظیر تولید اخلاط، کیفیت مدفوع وادرار، چگونگی هضم، میزان عطش واشتها و.. ، میزان موی کل بدن بویژه موی شکم از اهمیت ویژه ای برخوردار است در فرم مزاج شناسی کبد که در ادامه این مطالب ارائه می شود در ان با توجه به پاسخ پرسشنامه ها برای هرشخصی نوع مزاج جبلی کبد را با توجه به مشخصه هایی بیان نمود.درتوضیح این مشخصه ها که در پرسشنامه به کار رفته است برای تشخیص مزاج کبد در طب سنتی شامل موارد زیر می باشد.

نشانه های دال برکبد گرم:

- گشاد بودن ورید ها ورگها

 -صفرای زیاد که باعث می شود رنگ پوست شخص به سمت زردی بگراید

-گرمی اندام های بدن، چونکه کبد مستقیما اخلاط اندام هارا تعیین می کند وگرم بودن کبد همه اندام هارا گرم خواهد کرد

-موهای زیاد روی شکم ، کبد که گرم باشد حرارت ودخان تولید خواهد کرد ودخان هم تولد موخواهد کرد وباعث می شود موهای زیادی دربدن باشد مخصوصا موهای زیاد روی شکم سمت راست وتحتانی

نشانه های دال بر کبد سرد:

-عروق باریک وریز که دیر یافت می شوند

-ازنشانه های کبد سرد می توان به سردی اندام های بدن اشاره کرد

-سفیدی فراوان پوست بدن دال بر سردی کبد است مثلا سفید گچی نام دیگر ان سفید جسی هم می گویند

-عدم موی روی شکم مخصوصا سمت راست شکم یاحالت کم مویی است.

نشانه های دال برکبد تر:

-شریان ها و ورید ها نرم می باشند

-اندام های بدن نرم هستند

-تری خون افزایش می یابد البته این مورد با یک نگاه قابل تشخیص نمی باشد

نشانه های دال برکبد خشک:

-صلب وزبر در زیر لمس احساس می شود

-خشکی اندام ها ی بدن

-صلبی در ورید ها

تغذیه نامناسب باعث کبدچرب می شود پس رعایت رژیم غذایی مناسب برای حفظ مزاج کبد در طب سنتی دارای اهمیت بسیاری است.

کسانی که مشکل کبدی دارند، اکثرا با صفرا وزردی در آنها قابل مشهود است و ادرار اور ها وملین ها برای درمان این اشخاص مفید است ازقبیل ترنجبین که در واقع ترنجبین میوه خارشتر است.

برای نوزادانی که چهره زرد دارند ودچار زردی شدند  اگر مزاج گرم دارند (کاسنی وترنجبین )می دهند.

 واگر مزاج معتدل دارند ترکیب (اب گرم بعلاوه ترنجبین )می دهند.

وبرای سرد مزاج ترکیب (کاسنی ونعنا وترنجبین )می دهند.

در مزاجشناسی کبد در طب سنتی اشخاصی که خلط صفرا در بدن شان بالاست مزاج گرم خشک اند معمولا حالت یبوست دارند چون گرمای زیاد اب بدن را خشک می کند در صورتی که تعدیل مزاج صورت نگیرد وسوءمزاج اش ادامه یابد واین ممکن است عارضه سنگ کیسه صفرا ایجاد کند علائم ان درد در ناحیه سمت راست زیر دنده وزمانی که غذا می خورد حالت تهوع واستفراغ دارد علت سنگ کیسه صفرا یبوست است

کیسه صفرا روی کبد است وصفرا را درمعده ترشح می کند پس صفرا را در معده ترشح می کند معده که غذا را هضم کرد تاسه ساعت در روده  است اگر دفع نشود وشخص دچار یبوست باشد ترشحات کیسه صفرا از معده و روده وارد خون می شوند وصفرا در خون ممکن است تولید سنگ کیسه صفرا کند.

نسخه گیاهان صفرآور

(افسنتین 2گرم+بابونه 2گرم+ختمی سفید 2گرم  ) این مخلوط پودری را بعد از غذا بصورت دم کرده بنوشد این نسخه برای کسانی است که حرارت بدنشان کم است وباعث دفع غذا وهضم بهترشان خواهد شد واین نسخه صفرا اور است وترشح صفرا در معده را زیاد می کند.

در مورد بیماری پسوریازیس چه میدانید؟

صفرا آور چیست؟

صفرا آور چیزی است گرم، اما صفرا برها معمولا چیزی است سرد البته در طب سنتی اینطور بیان شده  اما از لحاظ علمی صفرا آور  صفرا بر تفاوتی ندارند وصفرا اور یاصفرابر یعنی تحریک مجرای صفرایی وسلول های کبدی از جهت ترشح صفرا وریختن ان در دوازدهه واثنی عشر وسپس دفع ان از طریق روده.

منابع

مجله تاریخ پزشکی بهار98 دوره11 شماره38 /مروری برشاخصه های تعیین مزاج کبد در پزشکی ایران -فاطمه حکیمی

مباحث تدریس دوره 6ماهه اول مبانی طب سنتی -استاد یوسفی

راهنمای جامع ومصورداروهای گیاهی نویسنده ساسان جعفر نیا ومهدی صفایی خرم...

تهیه شده توسط:

خانم زرین کار، عضو تحریریه صدای حکیم و دستیار استاد یوسفی