از خواص و مزاج خوراکی ها در طب سنتی چه می دانید؟

شناخت خواص و مزاج خوراکی های مطلق

مقدمه

حتما در مورد مزاج خوراکی ها مطالبی شنیده اید، اما ما سعی داریم در این مقاله مطالب کاربردی تری را در اختیار شما قرار بدیم . با خواندن این مقاله شما با تاثیرات مزاجی خوراکی ها در بدن، بیشتر آشنا می شوید.

از نظر طب سنتی هر خوراکی دارای مزاجی میباشد، و براساس این نوع کیفیت یا مزاج بر بدن تاثیرات مختلفی میگذارد.

 زمانی که انسان مفرده یا خوراکی را مصرف میکند، پس از هضم دوم یا کیموس کبدی به چهارطریق در بدن جذب می شود.

گاهی تاثیر یک غذا در بدن فقط ماده است و دارای خاصیتی و کیفیتی در بدن نباشد، یا به عبارتی میگوییم در هضم دوم بدن یا هضم کبدی تبدیل به اخلاط اربعه شود و به خرج بدن برسد به آن غذای مطلق می گوییم. که به چهار بخش لحم (گوشت)، لبن (شیر)، خبر(نان) و بیض(تخم مرغ) تقسیم می شود.

گروه بعدی تاثیر ماده غذایی در بدن فقط به کیفیت آن است و اصلاً به خرج بدن نمی رسد و سلول سازی نمیکند به این گروه دوای مطلق می گوییم.

گروهی دیگر هم کیفیت بدن میرساند و هم سلول سازی می کنند که به آن غذای دوایی و دوای غذایی میگویند، در صورتی که پس از هضم کبدی تبدیل به اخلاط اربعه شود و سپس کیفیت را آزاد کند به آن غذای دوایی می گویند؛ و بالعکس آن را دوای غذایی میگویند.

بیشتر بدانید:

روش های ایده آل پاکسازی بدن در طب سنتی

ارزش و جایگاه خوراکی ها از نظر طب سنتی

در طب سنتی خوراکی ها دارای ارزش و جایگاه خاصی هستند.

ارزش خوراکی ها مختلف است، برخی از خوراکی ها نیروی کمی به بدن می رساند و برخی دیگر انرژی و نیرو زایی بسیار زیادی را به بدن می رساند.

 دسته ای از خوراکی ها هم مابین این دو قرار دارد، خوراکی هایی که ارزش غذایی و نیرو زایی کم دارند، شامل سه گروه هستند.

 گروه اول خوراکی هایی که سازنده خون ملایم هستند، که به آنها ملایم کننده هم می گویند، حالا اگر این گروه وارد بدن انسان بشوند و با خون مخلوط شوند خون آبکی تر و ملایم تر از آن به دست می آید، مثلاً می توان به مغز گندم یا گندم بی سبوس اشاره کرد، که اگر چندین بار خیسانده شده باشد، می توان از آن استفاده کرد، همچنین گوشت جوجه، گوشت کبک و بال پرندگان و گوشت ماهی های کوچک یا بچه ماهی ها که نرم و لیز نباشند. کدو تنبل همچنین جزء این دسته قرار می گیرد.

 این دسته از خوراکی ها برای کسانی که حرکتی ندارند و حرارت غریزی در بدنشان پایین است و همچنین کیموس ساخته شده در کبد سفت باشد، و مغز آنها دچار تنگی و گرفتگی و یا در بعضی از بندهای بدن آنها بیماری بلغم به وجود می آید.مفید و سودمند می باشد.

نوع دوم خوراکی های نرم کننده باعث میشوند که مواد غذایی سنگین چسبیده درشکمبه یا معده ٔ حیوانات خصوصا حیوانات علفخوار، را به دلیل داشتن تندی و تیزی در وجود این خوراکی نرم کند و باعث ساختن کیموس های صفت نیز می باشند از جمله این خوراکی ها می توان به پیاز، هویج، شلغم، ترب و مانند اینها را اشاره کرد حال اگر این نوع خوراکی ها پخته یا کباب شوند، باعث میشود که گرمازایی معده آنها کاسته شود.

ولی باید توجه داشته باشید که مانده این نوع خوراکی سفت و بد خواهد شد و این خصوصیت لینت بخشی زمانی اثر دارد که خوراکی نرم و ملایم باشد.

سه روش برای از بین بردن سختی و سفتی این نوع خوراکی:

روش پختن، عصاره گیری ، نیم پز کردن خوراکی

نوع دیگر یا نوع سوم از خوراکی های نرم کننده وجود دارند که از آنها اثر ملایم کنندگی پدید می آید و کیموس به دست آمده از این خوراکی باعث می شود هر کیموس سفت و چسبان دربدن را لینت بخشی نمایند که این گروه از خوراکی ها به چهار دسته تقسیم می شوند:

گروه اول دارای مزاج گرم و تند هستند مانند خردل، تره، تیزک، سیر، تره، کرفس، شاهی، آویشن، نعناع، پونه، رازیانه، سداب، شوید، زیره، کراویا.

ولی مصرف دائم آن توصیه نمی شود زیرا باعث رقیق شدن خون و تحریک گرمای خون میشود.

دسته ی دوم از نوع سوم گوارا و شیرین اند و با نیروی شیرینی که در آنها وجود دارد باعث لینت بخشی به بدن میشود، مانند آبجو، خربزه، انجیر خشک، گردو، پسته ، عسل

این نوع از خوراکی ها دارای مزاج نرم کننده ولی در نرم کنندگی اندام تواناتر هستند.

دسته سوم از نوع سوم خوراکی ها مانند آبکامه(آش ترش یا نان خورشی و نوعی از گوارشن بوده است بطعم ترش) و ماهی که به دلیل داشتن گوشت نرم و چربی آن کم باشه به صورت نمک سود و آب پز شده باشد مصرف میشود.

همچنین آب پنیر و هر چیزی که در آن از خوراکی های نمکین و گوارا باشد جزو این گروه می باشند.

فواید و ضرر های این گروه به اندازه فایده ها و ضررهای خوراکی های گرم و تند است فقط تنها تفاوت این است که این گروه در پاکسازی شکمبه (معده حیوانات، شکم، بطن) و نرم کردن شکم توانا ترند.

دسته چهارم از از نوع سوم خوراکی های لینت بخش:

این گروه که از خوراکی ها دارای مزاج ترش میباشند و برنده و نرم کننده هستند، مانند سرکه، سکنجبین، ترنج ترش، آب انار ترش و هر آنچه از ترشی هایی که در خوراکی ها به کار می رود.

این گروه از خوراکی ها برای کسانی که دارای اندامی با مزاج گرم هستند و یا مصرف کننده خوراکی های سنگین یا پرمصرف خوراکی های سبک پرخوری می کنند واندامی بلغم سازدارند، مفید و سودمند می باشد.

بیشتر بدانید:

مهمترین دلایل ناباروری در طب سنتی و طب نوین

مزاج کلی گوشت پرندگان و حیوانات از نظر طب سنتی:

مزاج گوشت بزغاله و بره مرطوب است.

مزاج گوشت جوجه کبوتر و گنجشک گرم و خشک می‌باشد.

مزاج گوشت پرندگان و حیوانات بستگی به جنب و جوش و پرواز و چراگاه های گوناگون و منطقه آب و هوایی دارد، هرچه جنبش و پرواز بیشترباشد و چراگاه های گوناگون استفاده شده باشد و در جای خوش خوراک و خوش آب و هوا که هوایی پاک و گرم یا خشک داشته باشد، غذا خورده باشند، دارای گوشتی صالح و مفیدتری هستند.

مزاج خوراکی ها _لحم ( انواع گوشت ها)

در ابتدا باید عرض کنیم که گوشت جزء غذاهای مطلق حساب می شود و قوای هاضمه خوبی را می طلبد تا به خرج قوه مدبره برسد.

اطفال، بیماران و پیران باید کمتر استفاده کنند، مخصوصا بیماران گرم مزاج نیز به دلیل غلظت خون باید از گوشت کمتری استفاده نمایند.

حال بدانید که همه گوشت‌ها گرم و تر هستند، البته مبنای سنجش مزاج گوشتها براساس اعتدال گوشت گوسفند است. یعنی سایر گوشت ها به نسبت گوشت گوسفند برآیند مزاجی میشوند.

تقسیم بندی گوشت ها بر اساس رنگ حیوان نوع حیوان و طبیعت گوشت متفاوت است. بهترین گوشت و مناسب ترین گوشت که با مزاج انسان سازگار است گوشت گوسفند است.

مزاج گوشت گوسفند:

 گوسفند نر که سن کمتر از ۶ ماه دارد بسیار مناسب است.بهترین جای گوشت گوسفند، سردست، گردن و راسته گوشت گوسفند می‌باشد.

استفاده از گوشت گوسفند در دراز مدت ضررهایی برای فرد ندارد،‌ در واقع بهترین گوشت برای سوء مزاج های سودا و همچنین بهترین گوشت برای ضعف قوای جنسی بحساب می آید.

 بهترین روش مصرف گوشت گوسفند، کباب کردن

و شوربا پختن است.

مزاج اجزای بدن گوشت گوسفند:

۱.پاچه گوسفند، دارای مزاج اعتدال می باشد وبرای تقویت مفاصل و لینت بخشی به دستگاه گوارش بسیار مفید است.

۲.جگر، دارای مزاج گرم و تر، مفید برای شب کوری است. اما مقداری دیر هضم می باشد.

۳.قلوه (کلیه ها)، دیرهضم و مولد اخلاط ردیعه است.

۴. دل، دیر هضم و باعث ایجاد یبوست، همچنین

 مولد اخلاط ردیعه هم هست.

و اما مصلحات آن عبارت است از، زیره ، فلفل، که هضم آن را راحت تر می کند.

۵.سیراب شیردان، دیرهضم است وبرآیند مزاج آن طبق نظر بعضی حکما مرکب القوا می باشد و البته بعضی‌ها نیز معتقدند که مزاج آن سرد می باشد .

۶.مغز، دارای مزاج سرد و تر، دیر هضم و کاهش اشتهاست. که مصلحات آن شامل ادویه های گرم مانند دارچین می باشد.

۷.چشم دارای مزاج گرم و تراست و مهمتر از همه

 لطیف ترین و بهترین بخش کله و پاچه گوسفند، بحساب می آید. بسیار مقوی چشم نیز می باشد.

 مزاج گوشت گوساله:

مزاج گوشت گوساله گرم و تراست، در واقع میتوان گفت مزاج آن شبیه گوسفند است البته دارای

غذایت بالا و مولد خون صالح و معتدل نیز می باشد.

ولی باید توجه داشته باشید که گوشت گاو یا گوساله را قبل از مصرف حتما باید در سرکه بخوابانید.

  مزاج گوشت گاو:

طبیعت یا مزاج این نوع از خوراکی سرد تر و خشک تر از گوشت گوسفند است و مولد خون غلیظ سوداوی نیز می باشد.مداومت بر آن ایجاد بیماری سوداوی می کند. بسیار دیرهضم است.

و اما برای افرادی که ورزش و فعالیت بدنی بالایی دارند، بسیار مناسب است.

راه حل زود پخته شدن آن این است که، اندکی در سرکه یا کیوی خوابانده شود، همراه کمی چای یا پوست خربزه نیز جوشانیده شود، بسیار مفید است.

  مزاج گوشت های شکاری:

بهترین گوشت شکاری از نظر طب سنتی، گوشت آهو است . البته مولد خون سوداوی و مزاج آن اغلب گرم تر و خشک تر از گوسفند و گاهی سرد و خشک نیز برآورد شده است.

 مزاج گوشت طیور (پرندگان)

 در ابتدا از گوشت مرغ و خروس نام می بریم و می گوییم تا میتوانید از گوشت مرغ استفاده نکنید، در طب سنتی، گوشت مرغ توصیه نمی‌شود، ولی گوشت خروس بیشتر توصیه می‌شود، که بهترین آن جوجه خروس است.

گوشت خروس را می تواند به صورت شوربا و آش و غذا مصرف کنید که خون صالح تولید می کند و

برای ناقهین بسیار مفید است و می توانید به صورت سوپ و شوربا میل کنید.

 مزاج گوشت کبک از نظر طب سنتی:

همانطور که در ابتدای مقاله هم گفتیم هرچقدر حیوان سریع الحرکت باشد، مزاج آن گرم و خشک است و خشکی از گرمی بیشتر است.

البته این نوع از خوراکی دارای مزاج لطیف، سریع الهضم، کثیرالغذا، یبوست آور، مقوی باه می باشد، و توصیه می شود بعد از مصرف آن ،روغن بادام شیرین میل شود.

خصوصیات مزاج گوشت بلدرچین از نظر طب قدیم:

مزاج گوشت بلدرچین، گرم و خشک است.

غذائیت بالایی دارد ومقوی قوه جنسی، خصوصا برای خانمها، می باشد.پخته آن بهتر از کبابی کردن آن است. اگر همراه ترشی و روغن زیتون میل شود بسیار لذیذ و خوشمزه است و مصلحات هم رعایت شده است.

مزاج گوشت ماهی از نظر طب کهن:

از قدیم می گفتند اگر ماهی میخورید حتما بعد از آن خوراکی گرم، مثل زنجبیل استفاده کنید. دلیل علمی آن اینست که مزاج ماهی سرد و تر است و بدلیل سردی آن، توصیه به مصلحات گرم و خشک می شده .

کبابی آن سریع الهضم و صالح الکیموس است و همچنین مرطب و چاق کننده نیز می باشد.

ماهی مولد منی خصوصا در خانمهاست به شرطی که تازه صید شده باشد و متوسط الاندازه نیز باشد.

مقوی قوه جنسی در گرم مزاجان است. وکبابی آن همراه آب غوره و سماق برای اسهالهای دموی و صفراوی مفید است.

کباب ماهی برای افراد با سوء مزاج سرد و سوء مزاج بلغم، همچنین اگر سوءمزاج تر در مغز یا معده داشته باشند، منع میشود و در صورت مصرف حتما با مصلحات آن که شامل:

زنجبیل

دارچین

گل قند

کپر

گلپر

و در گرم مزاجان کمی سرکه نیز اضافه شود مفیدتر می باشد.

و اما خوردن آب بعد از ماهی ممنوع است و مصرف ماهی به همراه شیر، تخم مرغ و سایر گوشتها نیز ممنوع است.مداومت در مصرف ماهی سبب استسقا و برص می شود.

بیشتر بدانید:

کاربردی ترین تدابیر لازم جهت درمان حملات پانیک از نظر طب سنتی

مزاج خوراکی ها_خبز(نان) از نظر طب سنتی

نان جزء غذای مطلق به حساب می آید . طبیعت یا مزاج آن گرم و تر رو به اعتدال است. دارای خواص ویژه ای می باشد.

نان اگر گرم باشد دارای خواص زیر است:

مسخّن

مولد خلط دم

مجفف رطوبت معده

کمک به اطفال که در حال دندان درآوردن هستند

اگر نان سرد و نرم باشد، دارای خواص زیر می باشد:

مرطب بدن

 تازه آن سریع الانحدار (سریع العبور از معده)

 مسمن بدن ( چاقی ، مکمل غذا )

مقوی بدن

نان سرد و خشک چه خواصی دارد؟

دیر هضم است

مجفف ( خشک کننده) است .

نان با شنبلیله ، اشتها آور است.

نان با سیاه دانه برای بدن سودمند است.

نان با تخم خشخاش، خواب آور است.

مصلح نان گندم:

روغنها و شیرینی‌های است که به آن میزنند هرچند که غذای مطلق نیازی به مصلح ندارد.

سوالی در اینجا مطرح میشود، آیا نان سبوس دار بهتر است یا سبوس آن گرفته شده باشد؟

ما پاسخ این سوال را با بیان خواص نان بدون سبوس بیان میکنیم.

اگر سبوس نان کامل گرفته شود، دیر هضم می شود

 نفاخ می شود، مسددمیشود، مخصوصا اگر با شیریا روغن یا شیرینی پخته شود.

مزاج نان جو :

نان جو سریع الهضم تر از بقیه ی نان ها است.

سرد کننده و قلیل غذا نیز می‌باشد.

نانها توسط حکما به نامهای گوناگونی نامگذاری شده اند و خواصی را برای آنها درنظر گرفته اند که میتوان برای نمونه به نمونه های زیر اشاره نمود:

نان الحواری( سفید):

 در گرفتن سبوس آن بسیار مبالغه شده، نفاخ ،سده آور، یبوست آور

نان خشکار

 سبوس آن اصلا گرفته نشده است. خواص آن عبارتست از:

سریع الانهدار

غیر مسدد

ملین طبع

مولد خون سوداوی

منع افراد سوء مزاج سودا

ایجاد بیماری بواسیر در سوداوی ها

جَرَب

مضعف بدن

مصلحات آن عبارتند از، روغن و شیر تازه .

نان سوخاری:

جزء نانهای سفید است، لذا ،افراط در آن جایز نیست

 از دیگر مصلحات نان میتوان به انیسون، رازیانه، شکرنیز اشاره نمود.

نان سنگک:

در صورت عدم افراط جزء نانهای مناسب محسوب می شود، برای افرادی که کارهای بدنی می کنند مخصوصا ورزشکاران ، کارگران، نان بسیار خوبی است.بقیه افراد می‌توانند به صورت دوره ای از همه ی نانها استفاده کنند.

مزاج لَبَن (شیر ) از نظر طب قدیم:

برای بیان مزاج شیر باید ماهیت شیر را بررسی کنیم. ماهیت شیر به سه دسته تقسیم می شود :

مائیت : سرد و تر

 جنبیت : سرد و خشک

 دهنیت : گرم و خشک

 بهترین شیر : از حیواناتی هستند که طول زمان بارداری آنها مثل انسان باشد. مثل : شیر گاو

 چند نکته درباره خوراکی شیر که بهتر است بدانید:

1) شیر حیوانات سفید رنگ، سریع الانحدارتر (زود از معده عبور می کند)است.

2) توصیه می کنیم شیر تازه دوشیده شده را مصرف کنید، زیرا حرارت لطیفی دارد که به مرور زمان از بین می‌رود و سریع الانحدار است.

3) شیر از سایر غذاهای مطلق غذاییت بیشتری دارد.

4) هرچه جنبیت شیر بیشتر باشد آنگاه سده آوری بیشتری نیز دارد.

5) هرچه مائیت بیشتری داشته باشد، آنگاه مدر(ادرار آور ) مفتح(باز کننده) جالی بودن(پاک کننده) آن بیشتر است.

6) هرچه دهنیت بیشتر باشد آنگاه سخونت (گرمای) آن بیشتر می شود.

7) مرکب القوی نیز ذکر شده و تری غالب نسبت به گرمی دارد.

8) شیر در معده دچار انجماد می شود و برای جلوگیری از این مورد باید از مصلح استفاده شود.

 که در سرد مزاجان از عسل و در گرم مزاجان از شکر سفید به عنوان مصلح شیر استفاده می شود.

مضرات شیر

1) افراط در مصرف شیر ممنوع

2) عامل ایجاد کننده تب های مزمن

3) عامل ایجاد شپش در سر

4) عامل ایجاد ورم ها

5)مضر افرادی که سوء مزاج بلغم دارند

7) مصرف شیر با ترشی، گوشت، ماهی، تخم مرغ، میوه‌های تازه، سبزیجات و حبوبات ممنوع است و باعث ایجاد خلط فاسد در بدن می شود.

8) خوردن شیر بعد از از خوردن هر خوراکی دیگری ممنوع است و خوابیدن بعد از مصرف آن باعث فساد شیر در معده و هلاک کننده بدن است.

   خواص شیر از نظر طب سنتی:

1) دافع اخلاط سوخته

2) چاق کننده و رطوبت بخش

3) پاکسازی مجاری ادرار

4) شفاف کننده رنگ رخسار

5) دافع سموم

6)موافق اعضا تناسلی و مقوی قوه باه

انواع شیرها و خواص آن

بهترین شیر متعلق به گاو زرد ایرانی است.

شیر گاو سفید دافع سودا، شیر گاو سیاه دافع صفرا،

شیر گاو سرخ دافع و قاطع بلغم، شیر گاو زرد دافع هر سه خلط می باشد.

 نحوه استفاده شیر:

حتماً باید شیر را با یک چهارم حجم آن، با آب بدون کلر آنقدر بجوشانیم تا آن یک چهارم آب اضافه شده بخار شود.

در صورت افزودن خاصیت مدریّت شیر و پاکسازی مجاری ادراری،، باید به میزان مساوی آب به شیر بیافزایید.

 انواع شیرها و مزاج آن از نظر طب قدیم:

۱. لبن الاتان( شیر الاغ) که از نظر شرعی نوشیدن شیر حیوانات تابع گوشت آنهاست. از نظر مزاجی، شیر الاغ، سردترین و تر ترین شیرها محسوب میشود. که در درجه ۲ سرد و ۳ تر دایره مختصاتی قرار دارد.

بهتر است حیوان تازه زاییده باشد و بچه آن ماده باشد و شیر تازه دوشیده شده را مصرف نمود.

افعال و خواص شیر الاغ:

مبرد

 مرطب

 مفرح

جالی

مقوی قلب حار

مفتح

بطی الاستحاله به خلط غالب (دیرتر به خلط غالب بدن تبدیل می شود)

موافق تر به مزاج گرم و خشک اگر در معده فرد صفرا نباشد

رافع بی خوابی

رافع سردرد های گرم و خشک

 مضمضه و غرغره آن جهت بیماریهای حلق و دهان و حنجره مفید است

نفع در باب اعضا الصدر (موافق سینه)

مفید در بیماری سل و قروح ریه و تنگی نفس و نفث الدم(خلط خونی)به ویژه اگر شیر الاغ را با کمی کتیرا و صمغ عربی مخلوط کرده و میل کنید.

مصلح شیر الاغ، گل انگبین است و این شیر برای سر دردهای سردِ افرادِ با مزاج سرد و تر و غلبه بلغم مضراست.

2. لبن البقره( شیر گاو )

3. لبن الضان (شیر گوسفند )

4. لبن اللقاح( شیر شتر )

5. لبن المعز( شیر بز)

  مزاج و خواص شیر گاو از نظر طب

مزاج یا طبیعت شیر گاو از نظر طب سنتی، اعتدال در گرمی و سردی و قدری هم رطوبت فُضلیه دارد.

خواص آن عبارتند از:

مفتح

جالی

سریع الهضم

کثیر الغذا

شیر تازه و گرم، مقوی جوهر دماغ

مقوی عقل

مرطب دماغ

حافظ رطوبات اصلی بدن

رافع نسیان (فراموشی)

رافع مالیخولیا

رافع وسواس

رافع امراض بینی

مفید در خفقان(طپش قلب)

در التیام زخمها و بیماریهای ریوی کمک کننده است

التیام بخش زخم های گوارشی

ملین طبع

مولد منی

مقوی قوه باه

مسمن بدن گردو+خرما+شیر برنج

چنانچه با دو برابر یا هم وزنش آب ترکیب شود مدر و منقّی مجاری بول است

 رافع مسمومیت ها

افزاینده طول عمر و نیکویی رخسار چنانچه از آن فرنی و شیر برنج طبخ شود

بهتر است بدانید که اگر بیماری چشمی از رطوبت نباشد، چکاندن ۱تا ۲ قطره از شیر تازه محلی گاو در چشم و تا ۵ دقیقه پلک زدن مداوم ،درمان کننده است .مثلا در درمان ناخنک بسیار نافع است.

ضرر های شیر گاو

و اما افراط در آن باعث ضررهایی می شود، مانند:

1_سنگ کلیه 2_ سنگ مثانه 3_ برص 4_ سریع الاستحاله به خلط غالب در معده

مصلح شیر جهت پیشگیری از انجماد آن در معده :

بهتر است برای سرد مزاجان، از عسل استفاده شود.

برای گرم مزاجان، شکر سفید استفاده شود.

 انجماد شیر در معده باعث صرع، غش، خناق، اختلاط عقل و... میشود.

جهت استفاده از خاصیت ضد سودایی شیر گاو، باید در فصل تابستان در حالت گرسنگی شیر را با هندوانه میل کنید و بعد از آن هم چیزی خورده نشود.

استفاده ازترکیب شیروهندوانه جنبه درمانی دارد.

مزاج و خواص شیر گوسفند

مزاج یا طبیعت شیر گوسفند گرم و تر است.دهنیت و جبنیت آن غالب است . همان خواص شیر گاو را دارد اما به میزان کمتر، بهترین شیر گوسفند مربوط به میش سیاه است.

نافع جهت درمان سرفه می باشد به این صورت که،

 روغن بادام شیرین را با صمغ عربی و شیر گوسفند ترکیب میکنیم.

 ضرر های شیر گوسفند

همان ضررهای شیر گاو را دارد اما به میزان کمتر، باعث قولنج و مولد بلغم و قراقر شکم نیز می شود.

مزاج و خواص شیر شتر

دهنیت شیر شتر از سایر شیرها کمتر است و طبیعت آن گرم مایل به خشک است.

افعال و خواص آن شامل :

 مفتح

مخلوط آن با شکر برای تنگی نفس

جالی

مفتح سدد

 محلل و منضج (فقط شیر شتر این خاصیت را دارد)

رافع خشکی جگر و مفتح سدد جگر

 محَلِّل اورام کبد

در بیماران کبدی توصیه می شود

در استسقای زَقی و طبلی کارساز است

مزاج و خواص شیر بز

خواص و افعال شیر بز عبارتند از :

1) ملطف

2) جالی

3) برای کسانی که دچار نزله گرم هستند

4) غرغره شیر بز جهت اورام حلق و لوزه ها و ورم زبان (مغز فلوس وخیار چنبرو شیر بز)

5)رافع بی خوابی

6) رافع یبوست مغز

7)رافع خلط خون در دستگاه تنفس(صمغ عربیو کتیرا و شیر بز)

8)منفجر کننده اورام ، دملها و بثورات جلدی

و اما نکته مهم اینکه مصرف شیرها در مزاجهای سرد و تر، سوءمزاج سرد و تر، سوء مزاجهای بلغم توصیه نمیشود و میزان مصرف آن کم و در صورت مصرف حتما با مصلح میل شود.

افراط در خوردن شیرها توصیه نمی شود و فقط در صاحبان مزاج گرم و خشک میتوان توصیه به مصرف نمود.

افرادی که مستعد سنگ کلیه و مثانه هستند در خوردن شیر احتیاط کنند.

افراط در مصرف شیر برای دندان و لثه مضر است

مزاج و خواص کَره :

مزاج یا طبیعت کره ، گرم و تر درجه اول است.

کره گاوی لطیفترین نوع کره بحساب می آید .

افعال و خواص کره عبارتند از:

ملین طبع

منضج اخلاط

رافع سده

مسمن

نافع در خشونت حلق و حنجره و سرفه های خشک

مصرف آن با شکر و خشخاش چاق کنندگی آن را افزون میکند

مزاج و خواص پنیر :

پنیر تازه از نظر طب سنتی دارای مزاج درجه ۲ سردی و تری می باشد.و افعال و خواص آن عبارتند از:

مقوی معده و روده و کلیه ها

ملین

صالح الکیموس

دیر هضم

اگر همراه با گردو، آویشن مصرف شود، پنیرچاق کننده می شود.

مولد بلغم

مضر برای صاحبان مزاج سرد

مصلح آن عسل و آویشن و نعناء

مزاج پنیر کهنه از نظر طب قدیم:

پنیر کهنه از نظر طب سنتی دارای طبیعت درجه ۲ گرمی و خشکی می باشد که دارای خواص و افعال زیر است:

ضد بلغم

لاغر کننده

مولد سنگ

مزاج و افعال و خواص دوغ از نظر طب کهن:

از نظر طب قدیم مزاج دوغ، درجه دوم سردی با تری

غالب است و مضر گوارش های سرد، سرد و تر ،بلغم ،در تمام سوء مزاج های سرد و تر ممنوع می باشد. همچنین باید حتما با مصلحات آن مصرف شود.

مصرف دوغ در افرادی که دچار غَلَیان خون، سوء مزاج گرم و خشک، مشکلات ناشی از سوء مزاج گرم و خشک، مشکلات جنسی ناشی از سومزاج گرم و خشک هستند، کارساز و قابل توصیه است و مصرف دوغ در این افراد موجب کاهش التهاب معده و کبد می شود.

مصلحات دوغ عبارتند از، کاکوتی، نعنا، آویشن، زنیان.

مزاج و خواص کشک از نظر طب سنتی:

مزاج کشک درجه ۲ سردی و خشکی است. دارای افعال و خواصی مانند قابض است، در سوء مزاج صفرا موثر می‌باشد، بریان کرده کشک در رفع اسهال های خونی کارساز است است.

در سوء مزاج سرد، سرد و تر و بلغم، مولد خلط خام بلغم است و لذا توصیه نمی شود.

 مصلحات آن را گلقند و جوارش آمله نام برده اند.

بیشتر بدانید

برترین تدابیر پاکسازی بدن در فصل بهار

مزاج خوراکی ها_بیض(تخم مرغ)

مزاج و خواص تخم مرغ از نظر طب سنتی

زرده تخم مرغ نیمه برشت یا عسلی ،دارای مزاج گرم و تر و مولد خلط دم است . نافع جهت رفع غم و اندوه، مفید برای افراد دارای مزاج سرد و خشک، مولد خلط سودا، سوء مزاج سودا.

غذای لطیف و صالح الکیموس است و زمانی که وارد بدن میشود به سرعت هضم میشود و خرج قوه مدبره شده و سلول سازی می‌کند . از این جهت به آن غذای مطلق میگویند.

تخم مرغ سفت یا نیمرو شده، دارای مزاج گرم و خشک و مضر برای افراد دارای مزاج گرم و خشک و مولد خلط صفرا یا سوء مزاج صفرا. توصیه به افراد مولد خلط بلغم و مزاج سرد و تر.

توجه داشته باشید که به هیچ عنوان و در هیچ شرایطی تخم مرغ را با ماهی مصرف نکنید زیرا مولد بیماری

اسهال، نقرس و باعث فساد در هضم میشود.

نتیجه گیری

هر غذایی که وارد بدن ما میشود چهار حالت برایش رقم می خورد، از جمله، تبدیل به غذای مطلق، تبدیل به دوای مطلق، تبدیل به غذای دوایی، تبدیل به دوای غذایی. در این مقاله سعی شده به اولین حالت تبدیل غذا یعنی غذای مطلق پرداخته شود. برای تولید غذای مطلق، غذا صرفاً بعد از گذراندن مراحل هضم تنها بر گوشت ، پوست ،استخوان می افزاید و به خرج سلول سازی و جایگزینی سلولی و تولید انرژی می رسد . غذای مطلق چهار دسته است.

 لحم، لبن، خبز، بیض از جمله غذاهای مطلق هستند که پس از ورود به بدن و طی مراحل هضم، مستقیم به خرج قوه مدبره می رسد و سلول سازی می کند.

منابع

1. دکتر یوسفی، علی (1399). تدابیر خوردن و آشامیدن. جزوه مبانی طب سنتی سطح دو. موسسه آموزش صدای حکیم

2. دکتر یوسفی، علی (1399). مفرده شناسی. جزوه مبانی طب سنتی سطح سه. موسسه آموزش صدای حکیم

3. رازی، محمد بن زکریا_ مترجم: ذاکر، محمد ابراهیم(۱۳۸۷). المنصوری فی الطب. تهران: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی

تهیه کننده:

سمانه عسگری ولاشانی_عضو هیئت تحرریه صدای حکیم_ دستیار استاد یوسفی