معجزه طب سنتی برای درمان کولیت روده

چکیده

همانطور که گفته شد درمان های طب رایج تاثیر زیادی بر این بیماری ندارد. در مقابل طب سنتی توسط داروهای گیاهی لعاب دار همینطور تلاش بر رفع علت بیماری توانسته است به خوبی این بیماری را درمان و کنترل کند. بر این اساس نباید از روش های درمان زخم روده در طب سنتی غافل شویم.   

معجزه طب سنتی برای درمان کولیت روده

مقدمه

 در طب نوین زخم های روده  به دو دسته عفونی و غیر عفونی تقسیم می شوند که به دلایل مختلف همانند بیماری های التهابی رودهIBD  شامل کرون و کولیت اولستراتیو، بعضی اسهال های خونی و عفونی و عوارض متاثر از رادیوتراپی، به وجود آمده است. علیرغم این که عواملی همچون نقص در سیستم ایمنی، استرس اکسیداتیو، عوامل میکروبی، نیتریک اکساید و تعدادی علل دیگر در جریان شکل گیری این بیماری نقش دارند اما سبب و علت آن کاملا مشخص نیست. در طب رایج در بیشتر موارد از طریق داروهای مسکن و تضعیف کننده دستگاه ایمنی یا جراحی کردن درمان را انجام می دهند.  زخم های روده در طب سنتی به نام های سحج و قرحه امعا، معروف هستند همینطور علت به وجود آمدن این بیماری و تدابیر درمانی آن تفاوت های اساسی با طب رایج دارد. از این رو ما قصد داریم  در این مقاله به بررسی درباره اسباب بیماری و درمان زخم روده در طب سنتی بپردازیم.

فهرست محتوا

1- علل سحج

2- علائم و راه های تشخیص بیماری

1-2علائم سحج ناشی از صفرا

2-2 علائم سحج ناشی از بلغم

3-2 علائم سحج ناشی از سودا

4-2 علائم سحج ناشی از مدفوع خشک

3- تدابیر درمانی موثر بر سحج

1-3 زخم ناشی از ریزش صفرا

2-3 زخم ناشی از ریزش بلغم

3-3 زخم ناشی از ریزش سودا

4-3 زخم ناشی از استفاده از مواد سمی

5-3 زخم ناشی از خوردن داروهای مسهل

بیشتر بخوانید: خواص بی نظیر گل سرخ 

علل سحج

سحج به معنای خراشیدگی سطحی در سطح پوست یا مخاط است و باعث خونریزی در بدن می شود. ابن سینا موارد متعددی مثل صفرا، خون بسیار گرم و مواد چرکی را سبب سحج می داند. این مواد یا از اعضای دیگری به سمت روده ها روانه می شوند یا در خود روده ایجاد شده است. برای مثال اسهالی که در پی بیماری های طحال یا کیسه صفرا یا کبد ایجاد می شود، موجب ریختن این مواد به روده ها می شود. علل متفاوتی مانند مصرف داروهای مسهل یا آفت ها و زخم های عفونی یا غیر عفونی از عوامل مربوط به خود روده است همچنین اگر سحج طولانی شود یا موجب عفونت شود قرحه می نامند و از زخم ناشی از مدفوع، تیزی صفرا و اخلاط شور و سر باز کردن ورم ها ایجاد می شود.

اطبا از جمله کرمانی، ارزانی و عقیلی خراسانی عوامل ایجاد سحج در شش گروه اساسی را شرح داده اند:

1. سحج امعا ناشی از ریزش خلط صفراوی غیر طبیعی به روده ها

2. سحج امعا در اثر ریزش خلط بلغم غیر طبیعی به روده ها

3. سحج متاثر از ریزش خلط سودای غیر طبیعی به روده ها

4. سحج ناشی از عبور مدفوع خشک

5. سحج ناشی از خوردن مواد سمی

6. سحج در اثر استفاده از داروهای مسهل

بیشتر بخوانید: غذای خوب هم گاهی ضرر دارد!

علائم و راه های تشخیص بیماری

در تشخیص عمومی، فردی که دارای علائم  زخم روده در طب سنتی نظیر تشنگی، دل پیچه و درد روده ها باشد و در مدفوع او خون و لایه های جدا شده مخاط روده دیده شود مبتلا به این بیماری شده است.

·علائم سحج ناشی از صفرا: در صورتی که فرد از داروها استفاده نکرده باشد، با درد بسیار دارد همانطور نشانه های دیگری مانند بی تابی، عطش، دفع خون و مخاط را می توانیم اشاره کنیم بعلاوه مدفوع زرد و سوزش و التهاب مقعد هم جزء این علائم است. این نوع زخم معمولا در یک هفته منجر به خراشیدگی و در طول دو هفته زخم را ایجاد می کند.

· علائم سحج ناشی از بلغم: در این نوع معمولا ماده بلغمی همراه خون و سطح خراشیده شده با مدفوع از بدن خارج می شود همینطور وجود نفخ شدید، درد نامعلوم با احساس سنگینی که در نقطه ای ثابت است. بیشتر مواقع زکام و نزله طولانی مدت چون باعث ریختن مواد زائد به پایین بدن از جمله روده می شود در ایجاد زخم نقش مهمی دارد که در عرض یک ماه زخم تشکیل می شود.

·علائم سحج ناشی از سودا: دل پیچه دائمی و پریشانی بسیار از نشانه های بارز است. زمانی که سودا همراه خون دفع می شود مدفوع به رنگ سیاه در می آید که در آن کف هم دیده می شود. در این نوع گاهی اوقات فرد به علت درد شدید بی هوش می شود. اگر علائم زخم سوداوی در همان اوایل بیماری وجود داشته باشند، به مفهوم سرطان است که کشنده خواهد بود.

بیشتر بخوانید: تدابیر بیماری ام اس

علائم سحج ناشی از مدفوع خشک: از جمله علامت های آن یبوست به همراه خروج خون و مواد لزج مخاطی است. از این رو اگر پزشک با مشاهده این مواد تشخیص درست ندهد و آن را با اسهال اشتباه بگیرد و با تجویز داروهای های ضد اسهال سبب افزایش شدت بیماری و در مواردی منجر به مرگ می شود.

تدابیر درمانی موثر بر سحج

مهم ترین چیزی که در درمان زخم روده مهم است. پی بردن به علت اصلی بیماری است. اگر هنوز ماده به روده در حال ریزش باشد. می بایست ابتدا قطع و نگهداری ماده کرد یا با دقت زیاد مواد را از بدن خارج کرد. این نکته هم باید رعایت شود که مسهل مورد استفاده به زخم آسیبی وارد نکند. بهتر است تا دو روز بیمار چیزی نخورد. از غذاهایی کم حجم و تقویت کننده همانند تخم مرغ نیم برشت، رب میوه ها. برای درمان زخم روده در طب سنتی تمرکز اصلی بر روی از بین بردن علت بیماری، پاکسازی بدن از خلطی که باعث بیماری شده است و نرم کردن مدفوع است. این موارد اصلی را باید مد نظر قرار داد:

·        مصرف داروهای قابض زمانی که مجاری توانایی حفظ رطوبات را در بدن ندارند.

·        استفاده از داروهای لعاب دار و چسبناک وقتی که دهانه رگ ها بزرگ شده است یا در سطح عروق خراشی ایجاد شده است.

·        استفاده از داروهایی که مواد رقیق شده و در حرکت را غلیظ می کند.

·        در صورت وجود مواد تیز و تندی باید از مواد سست کننده استفاده کرد.

·        انحراف مواد توسط :

. تعریق در صورت وجود ماده رقیق؛

. استفراغ در زمانی که حرکت مواد به سمت بالا سخت نباشد.

. حجامت تر یا خشک در اعضای فوقانی اگر منعی وجود نداشته باشد. سپس لازم است به قوای اربعه (جاذبه، ماسکه، دافعه و هاضمه) توجه کرد و درمان این بیماری حفظ حرارت غریزی  بسیار مهم است. حکیم جرجانی در رابطه با معاجه سفارش به تقویت اعضای رئیسه کرده و به این موارد زیر اشاره می کند:

در تمام بیماری ها به خصوص این بیماری، می بایست توجه بسیار ویژه ای به اعضای رئیسه کرد. توجه به مزاج مغز: پاکسازی و دفع مواد زائد آن، شست و شوی سر با مواد تحلیل برنده و بوکردن داروهای تقویت کننده مغز که از ریزش مواد به پایین جلوگیری کنند. تقویت قلب: باعث افزایش نیروی حیاتی و غریزی و تحلیل مواد زائد می شود. توجه و مراقبت از کبد: زیرا  با این کار از تولید اخلاط فاسد مواد تند و سوزنده جلوگیری می شود. در معده با مصرف غذاهای کم حجم و پرهیز از غذاهای سنگین و پر خوری کمک به هضم مواد زائد و عدم تولید اخلاط فاسد می شود. در استفاده از دارو نیز باید احتیاط شود و نکته قابل توجه این است که گوش دادن به موسیقی خوب و مناسب، بازی های شادی بخش، نگاه کردن به طبیعت و بوییدن عطر های در روند بهبودی تاثیر گذار است.

بیشتر بدانید: دوره آموزشی مبانی طب مقدماتی

زخم ناشی از ریزش صفرا

در ابتدا باید با استفاده از مواد ترش مزه نظیر رب غوره، رب انار، رب به و ریواس از ریزش مواد به روده جلوگیری کرد بعلاوه باعث تقویت اعضا هم می شود. چون که برخورد مواد ترش و زخم درد شدیدی را به وجود می آورد. اگر احتمال عفونت زخم را بدهند. این مواد تجویز را می کنند.  در مرحله بعدی به خاطر اینکه از این مواد ترش استفاده نشود. داروهایی با ترکیب  مواد لعاب دار مانند اسفرزه، تخم ریحان، تخم مرو که نقش پانسمانی دارد مفید است. از دیگر تدابیر درمانی زخم روده در طب سنتی داروهایی با ترکیبات قابض مثل برنج، پودر جو، عدس پوست گرفته، پوست انار، گلنار، دانه آس مصرف شود. از نظر اطبایی مانند ارزانی و کرمانی بیمار باید از خوردن گوشت های غلیظ پرهیز کند. در صورت نیاز توصیه  به مصرف گوشت لطیف پرندگان می شود.

زخم ناشی از ریزش بلغم

در این مورد تمرکز اصلی بر پیشگیری از ریزش مواد ایجاد کننده بیماری است. بنابراین باید نزله و زکام را درمان کرد و اگر علت دیگری برای تولید بلغم غیر طبیعی هست پیدا کرده و به دنبال راه درمان آن باشیم. ابن سینا بکارگیری داروهای قطع کننده و دفع کننده بلغم مانند ماهی شور، خردل و چغندر را توصیه می کند.

زخم ناشی از ریزش مواد سوداوی

همانطور که گفته شد باید از ریختن ماده غیر طبیعی به روده جلوگیری شود. توجه به طحال به این دلیل وظیفه جمع کردن سودا را دارد. از خوردن غذاهای مولد خلط سودا و مواد ترش پرهیز شود.

زخم ناشی از استفاده از مواد سمی

بهترین درمان تدبیر استفراغ و مصرف شیر و سوپ های لعاب دار و سرد کننده ها برای تسکین درد و لینت دادن است.

زخم ناشی از خوردن داروهای مسهل

استفاده از سرد کننده ها برای تسکین درد و لینت دادن در این امر بسیار موثر است.

 داروهای مرسوم در بهبود زخم های روده ای که اثرات درمانی آنها در طب رایج نیز ثابت شده است. شامل:

·        اسفرزه

·        بارهنگ

·        تخم ریحان

·        خطمی

·        پنیرک

·        گلنار

·        مقل

همچنین مواردی مانند کتیرا، نشاسته و تخم مرو هم کاربرد زیادی دارند

منابع

۱) گریس، ایوور.جی. بنجامین بیماریهای گوارش، کبد و مجاری صفراوی، مبانی طب داخلی سسیل

،299۷مؤلفان کارلوس.سی.جی.کارپینتر، روبرت.سی. مترجمان منصوره ممرآبادی، هادی رازجویان،

رامین قدیمی، تهران: انتشارات تیمورزاده و نشر طبیب، پاییز ،8۶ص ۷3.

۲) . دن لونگو و دیگران، بیماریهای دستگاه گوارش، کبد، پانکراس و مجاری صفراوی، اصول طب داخلی

هاریسون ،2912تحت نظارت ناصر ابراهیمی، مترجم آسیه شکیب، مهرنوش اعتمادی،تهران: نشر اندیشه،

۳) اعظم خانچشتی، محمد: اکسیر اعظم، نسخه خطی کتابخانه آستان قدس رضوی، انتشارات مؤسسه

مطالعات تاریخ پزشکی طب اسلامی و مکمل، ،138۷جلد ،3صص 259-253

۴) محمدبن یوسف الهروی، بحرالجواهر، مؤسسه احیاء طب طبیعی، به سفارش مؤسسه مطالعات طب

اسلامی و مکمل، قم: انتشارات جلال الدین، ، 138۷ص 294

۵) ارزانی، محمداکبر: طباکبری. 2جلدی، جلد ،2تحقیق مؤسسه احیاء طب طبیعی، به سفارش مؤسسه

مطالعات تاریخ پزشکی طب اسلامی و مکمل، قم: انتشارات جلالالدین. ،138۷صص ۷۷۶ -۷۷9

۶) اهوازی، علیابن عباس: کامل الصناعهالطبیه. 2جلدی، جلد .2تحقیق مؤسسه احیاء طب طبیعی.

۷) عقیلی خراسانی ، محمدحسین: معالجات عقیلی، مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی طب اسلامی و۶08-۶0۶ صفحه.

۸) کرمانی، نفیسبن عوض: شرح الاسباب و العلامات. 2جلدی، جلد .2تحقیق مؤسسه احیاء طب طبیعی،

به سفارش مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی طب اسلامی و مکمل، قم: انتشارات جلالالدین، ،138۷صص85-89

۹)رازى، محمدبن زکریا: من لایحضره الطبیب، تصحیح محمدامین الضناوی، دار رکابی للنشر، 1410ه. ق،70ص.

10)بهاءالدوله، بهاءالدین بن میر قوامالدین: خلاصة التجارب، دانشگاه علوم پزشکى ایران، 1382ه. چاپ اول صفحه 454

تهیه شده توسط خانم فاطمه سلیمانی، عضو تحریریه صدای حکیم و دستیار استاد یوسفی