چند راهکار ساده برای درمان کم خونی در طب سنتی

تدابیر کم خونی در طب سنتی

یکی از بیماری های شایع در بین افراد وسنین مختلف آنمی است که در زبان فارسی به آن کم خونی گفته میشود که دارای ابعاد مختلفی است که در اینجا به اجمال مورد  بررسی قرار می دهیم

در ابتدا ببینیم کم خونی چیست؟وچه موقع ما دچار کم خونی میشویم؟

کم خونی در طب سنتی با علم پزشکی نوین متفاوت در علم پزشکی کم خونی کاهش گلبول های قرمز خون است که از طریق آزمایشات قابل تشخیص میباشد ولی کم خونی در طب سنتی علاوه بر تعداد گلبول های قرمز خون به کیفیت  گلبول های قرمز خون نیز توجه دارد

درواقع کم خونی  زمانی اتفاق می افتد که خون فاقد هموگلوبین باشد و عمده ترین کار هموگلوبین حمل اکسیژن از ریه به تمام اندام های بدن است ومسلما وقتی کم خونی (کمی هموگلوبین)رخ  می دهد اکسیژن رسانی دچار اختلال وضعف می شود وعملکرد اکثراعضا دچار اختلال وضعف می شود کم خونی در بیشتر مواقع به آرامی شروع می شودوممکن است که متوجه علائم آن نشویم(در حقیقت کم خونی در طب سنتی  عبارتست از کم شدن تعداد وحجم و کیفیت گلبول های قرمزخون) که این کم خونی می‌تواند از فقر آهن نیز باشد.

علت کم خونی در طب سنتی:

اخلاط چهارگانه ی دم /بلغم / سودا/ و صفرا که وجودشان به میزان متعادل در بدن لازم است و زمانی کم خونی بروز می‌کند که خلط دم که برای بلغم پیش نیاز و یا پیش ساز است این قابلیت را پیدا نکند که به دم تبدیل شود بلغم خلطی است که از نظر ماهیتی سرد و تر است اما دم گرم است و "در واقع زمانی که سردی به گرمی غالب شود وبدن نتواند سردی را به گرمی تبدیل کند فرد به کم خونی از منظر طب سنتی مبتلا می‌شود." واین بیانگر اینست که فرد نتوانسته مواد خونساز را جذب کند و یا به اندازه ی کافی مواد خونساز دریافت نکرده است

بعبارتی کم خونی در طب سنتی کاهش یا افزایش قلیل خلط دم صالح میباشد.

دلایل کم خونی چیست؟

1-ممکن است کم خونی ارثی باشد(عدم تولید ویا کاهش گلبول های قرمز خون در مغز استخوان

2-خونریزهای شدید در اثر تصادف –سانحه-ضربه و....

3-کوتاهی عمر گلبول های قرمز خون(گلبولهای قرمز خون دچار اشکال شده وزودتر از حد معمول از بین بروند)

4-اختلال در عملکرد بعضی از اعضای بدن فی المثل آسیب های کلیوی     می تواند منجر به کاهش تولید سطح هموگلوبین خون ودر نهایت کم خونی شود

شدت ومیزان  کم خونی

کم خونی ممکن است خفیف/ضعیف/متوسط ویا شدید باشدکه از طریق آزمایشات خون می توان سطح خونی رابدست آورد

سطح هموگلوبین نرمال در زنان بالغ 12 دسی لیتر یا بیشترودر مردان بالغ 13دسی لیتر یا بیشتر می باشد میزان هموگلبین با دسی لیتر سنجیده می شود وکمتر از این میزان یعنی کم خونی

برای خواندن مقاله تاثیر گیاه شاهی در درمان کم خونی کلیک کنید

کدام افراد در معرض کم خونی هستند؟

1-بیماریها-خونریزی هاومتعاقب آن جراحی های دستگاه گوارش (پولیپ روده –سرطان روده ومعده و خونریزهای معده و....)

2-خونریزی های مقعد وهموروئید

3-زنان بطور خاص بعلت خونریز های طبیعی وماهانه که دارند بیماری های زنان-خونریزهای سنگین عادت های ماهیانه –بارداری-یائسگی می‌تواند منجر به کم خونی گردد.

4-افراد بالای 60سال وسالمندان وافراد درحال رشد

5-کسانی که رژیم غذائی ناسالم دارند یا رژیم های غذائی مفرط برای لاغری و...می گیرند

6-قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و سمی (حشره کش ها-رنگ های شیمیایی و...)

7-افراد مبتلا شده به عفونت های ویروسی که بر تراکم استخوان تاثیر   می گذارد

8-مصرف برخی داروها (مخصوصا داروهای درمان رماتیسم مفصلی)

۹.افرادی که در آب و هواهای آلوده زندگی می‌کنند مستعد کم خونی

 هستند

علائم کم خونی در طب سنتی  چیست؟

تنگی نفس/ضعف شدید بنیه /طپش قلب بویژه در هنگام فعالیت روزانه/رنگ پریدگی  پوست،زبان وپشت پلک و چشم /خستگی مفرط و زود رس /سردردوسر گیجه خصوصا در زمان بلند شدن از زمین /ریزش مووپوست ناسالم/ بی‌حوصلگی ،افسردگی وسایر اختلالات خلقی/ درد پا بویژه در ساق پا/خشکی وایجاد ترک یا زخم در دهان و زبان التهاب وتورم ونرمی زبان/ خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پا/ بعضی یبوست های مقاوم به درمان / کاهش  و گاهی افزایش خونریزی های قاعدگی/ حالت تهوع/ کاهش حافظه ،توان یادگیری و نهایتا افت تحصیلی در دانش آموزان و دانشجویان تیرگی  دور چشم/ دست و پای سرد/ ریزش مو و گود شدن روی ناخن یاناخن  های قاشقی شکل که در اثر کم خونی های شدید به وجود می آيد از علائم کم خونی میباشد

برای درمان کم خونی در طب سنتی چه کنیم ؟

از انجا ئیکه در طب سنتی درمان ترجیحا بالاغذیه می باشد در طب سنتی غذاهای خونساز از تنوع بالایی برخوردارند  هر غذای با طبع گرم و تری  می تواند بالقوه برای خود خونساز هم باشد به غذاهای خونساز و طب سنتی دم ساز گفته میشود

  در اینجا مواد غذایی که در درمان کم خونی در طب سنتی موثرند را معرفی می کنیم که استفاده این مواد می تواند دردرمان کم خونی موثر باشد که از قرار زیر می باشند:

1-جگر(به ویژه جگر شتر وگوسفند)

2-انواع گوشت ها علی الخصوص به‌صورت کبابی (ترجیحا گوسفند،بره ی جوان و بلدرچین)

3-ترکیب سه شیره (انگور-خرما-توت) هر روز1قاشق غذاخوری درصورت کم خونی  شدید هر 8 ساعت 1 قاشق غذا خوری

4-زرده تخم مرغ عسلی

5-سویق عدس

6-سبزیجات با رنگ تیره(مثل برگ چغندر اسفناج-جعفری و...)

7-مصرف سبزی خوردن بویژه تره ومرزه که خون ساز می باشند

8-مصرف مویز وخرما وکشمش وبرگه زردآلو-آلو خشک وقیصی

۹.استفاده از چهار مغز به عنوان تنقلات

۱۰.فالوده ی سیب

۱۱.مصرف روزانه ی عسلاب

۱۲.مصرف حبوبات و جوانه ها خصوصا جوانه ی گندم

۱۳.مصرف شیربرنج به همراه شیره ی انگور

۱۴.استشمام هوای سالم و پاک ( هرچه هوااز لطافت و پاکی بیشتری برخوردار باشد در حقیقت اکسیژن بیشتری داشته باشد خون بیشتر و لطیف تری را تولید میکند هوای آلوده حاوی آلاینده های جوی خون ناپاک و آلوده ای که فاقد آهن و کیفیت مد نظر طب سنتی هست را تولید میکند

۱۵.مصرف نخوداب

۱۶.غذای آبگوشت سنتی

۱۷.از غذاهای خونساز دیگر عسل است که در طب سنتی و ایرانی دارای جایگاه خاص و ویژه ای در درمان بیماری ها علی الخصوص در درمان کم خونی دارد زیرا عسل جز مواد غذایی صالح الکیموس متوسط الغذا میباشد یعنی به محض وارد شدن به کبد تبدیل به دم ( خون) می‌شود عسل علاوه بر مغذی بودن خاصیت دارویی نیز دارد.

پرهیزات وممنوعات کم خونی در طب سنتی :

1-مصرف چایی ومواد کافئین دار به ویژه بعد از صرف غذا

2-مصرف بیش از حد ترشیجات اعم از ابغوره-سرکه وآبلیموو....

3-مصرف لبنیات محدود شود

4-پرهیز از حجامت وفصد غیر ضرور

۵.پرهیز غذاهای فست فودی و بی کیفیت

۶.پرهیز از غذاهای کنسرو شده

۷.پرهیزاز نان و فرآورده های حاوی جوش شیرین

۸.پرهیز از مصرف منابع غذایی حاوی آهن و خونساز با لبنیات مثلا مصرف کباب با دوغ یا ماست

داروهای گیاهی موثر در کم خونی در طب سنتی

د م نوش های  گزنه، افسینتون ،جعفری، شنبلیله ،یونجه وختمی به صورت روزانه در درمان کم خونی در طب سنتی  موثر است.

 از ساير میوه ها و گیاهان موثر در درمان کم خونی در طب سنتی عناب ،لبو، شاتوت ،کدو حلوایی،برکلی، اسفناج ، برگ چغندر،آلبالو،انار ،سیب و‌هویج اشاره کرد.

مطالب ارائه شده صرفاجهت اطلاع رسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده است وهر فرد بسته به طبع ومزاج وبیماری های زمینه ای وخاص خود در هر مورد ملزم به مشورت با متخصص ورعایت تجویزات پزشکی وطبی خود میباشد

منابع :

1-حفظ الصحه- شیخ الرئیس  بوعلی سینا ترجمه ی احمد الله خان-انتشارات دانشگاه علوم پزشکی ایران 1387

تفریح القلوب-شیخ الرئیس بوعلی سینا-موسسه مطالعات تاریخ پزشکی

3-کم خونی وفقر آهن-صفری فرد/علی اصغر-1393

4-جزوه درسی مبانی طب سنتی سطح 1و2 استاد یوسفی –پاییز1400

۵.سایت طبایع

تهیه شده توسط فریبا نظیری آل هاشم عضو تحریریه صدای حکیم و دستیار استاد یوسفی