مهمترین عوارض ناشی از آلودگی هوا

بسم الله الرحمن الرحیم

مقدمه:

حکما در گذشته هوای سالم  را  لازمه سلامتی می دانستند و برای  هوا  نیز ارزش خاصی قائل بودند. هوا تاثیری که بر بدن انسان می گذارد،  ابتدا  برای  قلب  و روح حیوانی،  روح حیوانی بر  روح نفسانی و طبیعی اثر می گذارد. پس هوا می تواند بر همه اعضاء بدن و حرکتها ی آنها تاثیر گذار باشد.

اما  وضعیت  هوا  تابع  چه  چیزهایی است؟

تابع  فصلها، جغرافیا، محل زندگی،  حتی تغییر درجه هوا در طول روز، فصلهای گوناگون و آلودگی هواست، این موارد باعث می شود که بدن را  از حالت تعادل خارج کند. پس باید مسائل خاص،  در شرایط گوناگون آب و هوایی  را رعایت کنیم تا در حفظ سلامتی و کنترل حرارت بدن دقت کنیم.

آنچه اطباء  به عنوان اسباب فاعلی از آن یاد کرده اند،  که باعث می شود حال مردم خوب باشد و سالم بمانند و  یا  گاهی برخلاف آن باعث بیماری می شود،  هواست، که از موارد سته ضروریه است. از مواردی است که باعث می شود شهرها، خانه ها، فصلها، خوردن  و آشامیدن، استراحت  و حرکت، خواب و بیداری، احتباس و استفراغ  و  از همه مهمتر  اعراض نفسانی  را تحت تاثیر قرارا  می دهد.

حفظ سلامتی  و تدابیر علتهای آن  واجب است. چون سته ضروریه  است که باعث بیماری و سلامتی است.

یکی از این علتها که به بدن انسان نزدیکتر و لازمه بدن  می باشد هواست. قوای بدن به سه قوه تقسیم

می شود:

 1- طبیعی

 2- نفسانی

  3- روح .

قوه طبیعی و نفسانی بدون قوه روح طبی و  میانجی بودن روح کاری نخواهند توانست بکنند. پس هواست که  با آن نفس می گیرند و نزدیکتر از همه چیز بر آنها و لازمه بدن برای زنده ماندن است.

هوا  از چیزهایی بوجود می آید که در بیرون از  بدن انسان صورت می گیرد و  انسان با نفس کشیدن آن را وارد بدن کرده  و با بازدم  از بدن بیرون می کند. اگر هوا گرم  و تر باشد، این هوا نزدیکتر به انسان است ولی در مقایسه با مزاج  روح طبی و حرارت غریزی که در بدن وجود دارد، سرد است. موقعی که این هوا را با نفس کشیدن انسان به حرارت غریزی می رساند، با روح  طبی مخلوط  و گرم می شود و می سوزد. اما اگر این هوای سوخته، با یک نفس کشیدنی دیگر از روح طبی جدا نشد، مزاج  روح  از حالت  اعتدال خارج  می شود،  ولی هر موقع که با  نفس کشیدنی دیگر هوای سوخته، از  روح طبی جدا  شد، هوای تازه وارد بدن شده  و باعث  کمک رسانی به روح  و به راحتی هوای تازه، به روح طبی می رسد، به همین علت روح  از هوای تازه بسیار نفع زیادی  می برد.

پس باید بدانیم که  هوای نزدیک ما  انسانها هوای خالص نیست  و دارای گرد و غبار، دود، بخار و موادی دیگر است و از هر چیزی این هوا  اثر گرفته است.

بوعلی سینا می گوید:  عوامل مادی مثل آلودگی هوا، آب، گازهای سمی و متعفن، وجود مسکن های رطوبت دار، کم بودن نور،  شدت حرارت،  زیادی جمعیت، شدت سرما باعث بیماری  بدن می شوند. گاهی عواملی پنهانی اند یا معنوی هستند، مثل ارثی بودن بیماری، سن، جنسیت، فردی که دارای مزاج ضعیف است،  حتی گرسنگی کشیدن یا رنج  زیاد بردن باعث بیماری است. خشم و توهمات، غم  و اندوه  که مهمترین عامل بیماریها ست یا اینکه عشق به چیزی داشتن نیز  تاثیر زیادی بر  بیماری ها دارد، همچنین عوامل  روحی فراوان  نیز باعث بیماری می شود.

بیشتر بخوانید: بررسی عفونت خون  و بدن در طب سنتی

بدترین هوا چه هوایی است؟

که حالت تنگی نفس بیاورد و دل را به حالت افسردگی ببرد.

بادچیست؟

1)بیماریهای ناشی از الودگی هوا در اثر حرکت بادها است که باعث ایجاد بیماری ها در بین انسانها شده است.

حرکت هواست که از اختلاف فشار در مناطق مختلف بو جود می آید. وزش بادها منظم و گاهی نا منظم است. بادها  ازجهات مختلف مانند:  شمال، جنوب، مشرق، مغرب، دریا، صحرا بر شهرها می وزند. به همین علت اثرهای متفاوت برای ساکنین آن شهرها و موجوداتی از قبیل :  پرندگان، خزندگان، حیوانات، گیاهان و غیره خواهد داشت. این بادهای مختلف با وزیدن آب و هوای مناطق را نیز تغییر می دهند که گاهی برای آن شهر مفید و گاهی هم مضر خواهد بود. بادها تغییراتی در حالتهای الکتریکی هوا، رطوبت، خشکی، سرما، گرما  و غیره بوجود می آورند. این تغییرات باعث حمله بعضی از بیماریها  مانند:  آسم، صرع، دردهای روماتیسمی،  بیماری های پوستی،  سل ریوی، خونریزی ریه و اختلالاتی در درستگاه عصبی، ایجاد حساسیت،  حملات تشنجی،  اختلال در دستگاه تنفسی (جهاز هاضمه)می شوند. حتی بیماری هایی از قبیل: زکام، تنگی نفس یا برونشیت را نیز بوجود می آورند. به طورکلی باید گفت که بادها باعث شدت عوارض بیماریهای مزمن هستند.

آب  و هوای ایران به علت عدم رطوبت در قسمت مرکزی  و  جنوب غربی دارای هوای  دلنواز ی است که فصلهای آن  به اعتدال هستند  و هوای ایران معروف است به هوای صاف،  به طوری که بدون  تجهیزات نجومی هم می توان ریزترین ستارگانش را در آسمان دید. چون در کل کره زمین تنها جایی است که دارای چنین هوای صاف   و  پاک و  روح بخشی باشد. به طوری که اهالی فرنگ برای مثال زدن، آسمان شرق  و  ایران را یاد می کنند.

وقتی که صبح زود توی یک روستا یا دهی ازخواب بیدار شدید و  دور تاردورتان، پر از هوای تمیز و پاک بود،

با نفسی عمیق کشیدن، متوجه می شوید که هوای بدون دود و دم ماشین ها، کارخانه ها، صدای ماشین ها،

 چه حس تازه وخوبی را به شما می دهد، با یک نفس عمیق از ته دل کشیدن، حس شادابی و سلامتی را

خواهید داشت  و روح شما تازه می شود. پس هرچه هوا صاف تر و لطیف تر باشد در نتیجه روح  و روان

و جسم  انسان سالم تر خواهد بود وصحبتی از کسلی وخستگی نخواهد زد.

 بیشتر بخوانید: جالب ترین خواص ماش در طب سنتی

هوا چیست و از چه چیزهایی تشکیل شده است؟

2)بیماریهای ناشی ازآلودگی هوا زندگی انسان را مختل و از حالت اعتدال خارج می کند. در این جا به شناخت بعضی از بیماری ها می پردازیم. یکی از ارزشمند ترین عنصرهای طبیعتی که ما در آن زندگی می کنیم  هوا است. ما با نفس کشیدن به زندگی خود ادامه می دهیم. چنانچه که  در سخنی امام  صادق علیه السلام  فرموده اند: زندگی خوش داشتن به سه روش است:

1-هوای پاک و بدون آلودگی داشتن

2- آب پاکیزه وگوارا ی فراوان داشتن

3-زمین آماده کشاورزی داشتن

هوا سه معنی دارد:

هوای روز

هوای فصلهای سال

هوای شهرهای گرمسیر وسردسیر

هوا  اقیانوسی است که در آن نفس می کشیم. هوا دارای موادی مانند : اکسیژن، نیترژن، بخار آب، گازهای بی اثر است. هوا انسانها، گیاهان  و حیوانات را در برابر خطرات و  اشعه هایی که از تابش خورشید بوجود می آید حفاظت می کند. انسانها برای راحتی خود با ساختن کارخانه ها، شرکتها، معادن، وسایل نقلیه ای که تولید می کنند باعث آلودگی هوا شده یعنی با تولید خود منوکسید کربن را به هوا وارد می کنند. حتی با سوختهایی مانند: بنزین، گاز، نفت، زغال سنگ و غیره باعث آلودگی هوا  و تولید بیماری ها شده اند.

تاثیراتی که آلودگی هوا دارد بر روی افراد مختلف متفاوت است. مثلا کودکان و اطفال، بیماران، پیران و افراد ضعیف  و همچنین کسانی که آسم دارند یا بیماران قلبی  و  ریوی زودتر آسیب می بینند.

اثرات کوتاه مدتی که آلودگی هوا بر روی افراد جامعه دارد عبارتند از:

1)حساسیت چشم ها، حلق، بینی .

 2) عفونتهای دستگاه تفنسی فوقانی مثل برونشها. 

3)ذات الریه

4)سردرد

5)تهوع

6)واکنش آلرژیک

آیا به مدت طولانی آلودگی هوا ایجاد بیماری نیز می کند؟

3)بیماریهای ناشی از آلودگی هوا به مدت طولانی می توانند  از نوع این موارد باشند:

1-شدت بیماری در آسمی ها

2-بیماری مزمن تنفسی

3-سرطان ریه

4-بیماریهای قلبی

5-آسیب مغز

6-کلیه ها

7-کبد

8-اعصاب

9-کاهش اسپرم در مردان

10-آسم

11-جوش صورت

12-ایجاد اختلال در کنترل جریان خون در دیابتی ها

13-چاقی

14-مرگ زود رس

آلودگی هوا و ارتباط آن با فصلها:

4) بیماریهای ناشی از آلودگی هوا با تغییر فصلها در ارتباط هستند. هر فصلی از فصلهای سال هوا از مزاج خودش تغییر پیدا می کند و به مزاج آن فصلی که می خواهد برود تغییر می کند. هر فصلی باید مزاج مخصوص خودش را داشته باشد. پس هر موقعی که فصلها از مزاج خود خارج  و تغییر کردند باعث بیماری می شوند. در هر سالی که هوا پاک، بدون آلودگی، مزاج هر فصلی هم در جای خودش باشد و تغییری نکند، مثلا : بهار معتدل  و دارای باران  و  نه  دارای گرمی یا سردی بیش از حد باشئ.

 فصل پاییز باید طبق مزاج خودش سرد و خشک باشد نه اینکه سرد و تر  زمستانی و یا گرم وخشک تابستانی باشد. یعنی در آن سال مزاج هر فصل طبق مزاج خودش باشد، بهار گرم وتر، تابستان گرم و خشک، پاییز سرد و خشک، زمستان سرد و تر باشند. پس در آن سال با این شرایط سلامتی وجود دارد و در غیر اینصورت بیماریها می آیند و از تندرستی و سلامتی کاسته می شود. چنانچه که جالینوس می گوید باید در همه فصلها  اعتدال آنها رعایت شود. در فصل زمستان که سرما در حد اعتدال خودش باشد آن سرما باعث سلامتی می شود یعنی  سرمای آن زمستان باعث برقراری اعتدال مزاج در مردم می شود. یعنی طوری نباشد که از گرما ی آن عرق کنی. اگر اینطور بود مزاج مردم در اختلاف هوایی که بو جود آمده تغییر می کند، مانند کسی که در یک منطقه سرد و تر عمری زندگی کرده و ناگهان به یک منطقه گرم و خشک کوچ می کند، باعث تغییر مزاج در آن شخص شده و بیمار می شود. همچنین اگر برعکس آن نیز اتفاق بیفتد فرد بیمار می شود. حفظ کردن سلامتی هوا، آن است که نباید از هوای سرد به هوای گرم رفت  و در هوای سرد هم نباید بدن را برهنه  کرد. بدن باید در هوای سرد از لباسهای گرم پوشیده باشد، مخصوصا در اول فصل سرما که بدن تازه از هوای گرم بیرون آمده است و هوای سرد هم شروع شده است. وقتی  این هوا به بدن خورد، یعنی  هوای سرد زودتر هم اثر می کند و ایجاد بیماری در بدن می کند.پس  در سحر و بامداد باید از لباس گرم استفاده کرد. چون در هوای سرد بدن زودتر شروع به لرزیدن و ایجاد بیماری می کند. اما اگر بدن در هوای گرم  و در معرض شدت نور آفتاب قرار گرفت، باید در محیط  خنک قرار گرفت واز مواردی مانند: آب خنک، میوها و سبزیهای  سرد و تر مثل آلو، سیب،  خیار، کاهو، بید، کاسنی  بهره مند شد.

چه بیماریهایی  از هوای گرم بوجود می آید؟

وقتی که هوا گرم شد بدن لاغر و رنگ بدن زرد می شود، تشنگی زیاد و قلب را گرم می کند، باعث ضعف قوه های بدن می شود.

از هوای مرطوب چه بیماریهایی حاصل می شود؟

در هوای رطوبت دار عفونت ها در بدن بوجود می آیند و مزاج ها را سرد می کند، خداوند برای هر بیماری درمانی را قرار داده که برای بیماریهای سرد، گرمی  می دهد تا رطوبتها کم شوند، بویایی را هم زیاد می کند.

هوای سرد برای مردم چه سودی دارد؟

هوای سرد برای  بدن سود بیشتری دارد ولی مواد داخل بدن را غلیظ  و فشرده می کند. به همین دلیل در بدن جوش ها و جراحتها کمتر است، اما زکام  و نزله بیشتر می شود، منافذ بسته  می شوند، سینه و صدا زمخت و خشن می شود.

هوای تر برای بدن انسان چه کاربردی دارد؟

هوای تر برای مردم لاغر سودمند است. چون پوست آنها خشک است و این تری ضد خشکی است وباعث نرم شدن پوست آنها می شود.

هوای غلیظ چه هوایی است؟

هوایی است که در شب هایی که ستارگان کوچک در آسمان نیستند بوجود می آید و نفس کشیدن در آن خیلی مناسب نیست.

هوای نمناک برای انسان ها چگونه است؟

هوای نمناک ضررش از هوای غلیظ بیشتر است. هوای منزل سنگین تر از هوای صحرا است. اما موقعی که هوا بد شد و بخارهای بد با هوا مخلوط شد آن وقت هوای منزل از هوای صحرا بهتر خواهد بود.

بهترین هوا چه هوایی است؟

هوایی که از بخار دریاها و آبها، بخار مرغزارها و بیشه ها (یعنی نباتات و درختانی مانند بید، انجیر، گردو، باقلی، سیر) و از بوی آهک و عفونتها دور باشد، در میان درختان زیاد و دیوارهای بلند نباشد، از طرف شمال باز باشد، تابستان آن غبار آلود نبوده، زمستان آن نمناک نباشد و حرکتهای آنها به اعتدال باشد.

برای تدابیر هوا چه باید کرد؟

هرموقع که هوا هوای وبایی باشد از بخورهایی مانند: عود، عنبر، مصطکی، صندل، سعد، لادن، قسط شیرین و قسط تلخ، چوب سرو، گز، بادام تلخ  را بسوزانید تا هوا اصلاح شود و نیز می توان در خانه و اطراف آن سرکه ریخت.

اگر هوا بد و عفونی بود باید صورت افراد بیمار را با آب صندل و کافور شست  و جلوی بینی بیمار به طور دائم نگه داشت. این تدبیر در موقع فساد هوا  و شیوع بیماریها نفع زیادی وجود دارد.

بیماریهای شایع:

5)بیماریهای ناشی ازآلودگی هوا  که در طی دوران زندگی انسانها درگیر آن شده اند عبارتند از : آبله، سرخک است که بسیار شایع بوده و هست.

در اواخر پاییز و اوایل بهار و در تابستانهایی که پشت سر هم باران ببارد و بادهای گرم جنوبی پشت سر هم بوزند، شیوع آبله زیاد است. اگر تابستانها زیاد گرم و خشک باشد و پاییز هم گرم و خشک باشد، باران هم کم  و با تاخیر بیاید بیماری سرخک در این مواقع زیاد می شود. افراد لاغری که دارای بدنهای گرم و خشک و صفراوی هستند در گیر سرخک می شوند. افراد سرد و خشک  و لاغر مستعد آبله نیستند و اگر هم بگیرند ضعیف است و افراد چاق و سفید پوست و سرخ روی آبله می گیرند.

ایجاد سرخک و آبله در اثر اختلاف آب  و هوای شهر ها، همچنین خانه های آنها، اوضاع و احوال جویهای آب و چاههای آنها فرق می کند و بیماری بوجود می آید به صورت مخفی، که کم کم باعث سرخک می شود.

در هوای وبایی ( هوای عفونی) بیماریها زیاد است. چون  که هوا  از اعتدال خارج شده  و متعفن شده یعنی حرارت یا رطوبت زیاد شده است. هوای بسیار گرم و سوزان هم به این هوا کمک می کند تا بیماریها حمله کنند. هوای التهاب دار سوزاننده باعث می شود که روحی که در دو بطن قرارا دارد را دچار دگرگونی کرده و این روح را  نیز  مثل خود می کند. در نتیجه تمام خونهایی که در رگها و شریانها  وجود دارد توسط  قلب به همین صورت در می آیند و باعث  بیماری در بدن و عفونت از طریق هوای وبایی می شوند.

بیشتر بخوانید: جامع ترین دوره آموزش مفردات، آموزش گیاهان دارویی، مبانی سطح 3

نتیجه گیری:

انسان امروزی در پی مشکلات وگرفتاریهایی که برایش بوجود می آید دنبال راه و چاره است. اما فارغ از این که اگر به شناخت مزاج خود وچیزهایی موجود در اطراف دنیایی که درآن زندگی می کند واقف باشد، می تواند با تدابیر خیلی از مسائل از این مشکلات  جلوگیری کند تا در دام بیماریها گرفتار نشود. با رعایت سته ضروریه که ازمهمترین عوامل طبیعت است که ما باید به آنها آگاه باشیم و به انجام آنها بپردازیم. زیرا زندگی روزمره ما بسته به سالی که درآن قرار داریم و همچنین گذران فصلهای گوناگون ، باعث تغییر و تحول زندگی ما خواهد شد. حتی با نوع زندگی ما براساس شغل و مسکن وجابه جایی محل سکونت و سفر کردن نیز باعث تغییر و اعتدال مزاج ما خواهد شد. پس باید بکوشیم تا بارعایت تدابیر مهم زندگی دچار بیماری نشویم وسلامتی خود را حفظ کنیم.

منابع:

اخوینی، ربیع بن احمد.(1371 ه .ش). محقق/ مصصح: جلال متینی. هدایه المتعلمین فی الطب. ناشر: دانشگاه مشهد. ص 143. چاپ: مشهد.

بنیاد پژوهشهای قرآن حوزه و دانشگاه(1385 ه .ش).مجموعه مقالات قران و طب. ناشر: موسسه انتشارات

بنیاد پژوهشهای قرانی حوزه ودانشگاه. دانشگاه شاهد. جلد3، بخش اول .ص 376. جلد 2، ص 587 و588.

ص 385، 386، 387. مکان چاپ: مشهد مقدس.

جرجانی، اسماعیل بن حسن(1369 ه .ش). محقق /مصصح: ولایتی، علی اکبر. نجم آبادی، محمود. خفی علائی(خف علائی یا الخفیه والعلائیه). ناشر: اطلاعات. ص 7، 8، 9، 10. چاپ: تهران.

جرجانی، اسماعیل بن حسن(1383 ه .ش). محقق/ مصحح: مصطفوی، سید جلال. اصول مبانی نظری طب سنتی. ناشر: دانشگاه علوم پزشکی تهران.  ص2، 3، 8، 18. چاپ: تهران.

جمعی از نویسندگان(1389 ه .ش). تاریخ وفرهنگ تمدن اسلام وایران(ویژه علوم پزشکی). ناشر: دفتر نشرمعارف.  ص201، 202. چاپ: قم.

جمعی از نویسندگان(1390 ه .ش). محقق/ مصحح: بیگ باباپور، یوسف. شش رساله کهن پزشکی. ناشر: جمع ذخائر اسلامی.  ص 20، 21. چاپ: قم.

رازی، محمد بن زکریا. مترجم: نجم آبادی، محمود(1371 ه . ش). آبله و سرخک(ترجمه الجدری والحصبه) النص. ناشر: دانشگاه تهران. ص 41، 43، 53.  چاپ: تهران.

مستغفری، جعفربن محمد. خلیلی، محمد. مترجم: مراغی، یعقوب(1381 ه .ش). محقق/ مصحح: یعقوب مراغی. طب النبی وطب الصادق(روش تندرستی در ایران). ناشر: مومنین. ص 91. چاپ: قم.

نفیسی، میرزا علی اکبر. فرهنگ نفیسی. ناشر: خیام.  جلد 1، ص 479. چاپ: تهران.