تفاهم در زندگی مشترک، رضایت از زندگی و کیفیت آن یا دلایل ایجاد اختلافات خانوادگی از موضوعاتی است که مورد پژوهشهای زیادی قرارگرفته و سرمایههای فرهنگی تعیینکننده اصلی تصورات و تعاریف زوجین از زندگی مشترک میباشد. یعنی سرمایههای فرهنگی تعیینکننده شکل و محتوای افکار و رفتارهای زوجین است. این محتوا را میتوان در فضاهای فرهنگی روزمره و یا مشغولیات آنها مشاهده کرد. تصورات شبیه به هم و تعاریف نزدیک به هم، رفتارهای مشابه و مشغولیات مشابهی برای زوجین فراهم میکند و موجب گفتوگو بین زوجین میشود. بهدنبال این شباهتها و گفتوگوها عموما کیفیت روابط زناشویی و میزان تفاهم در زندگی مشترک و رضایتمندی زوجین بهویژه زنان بهتر خواهد بود.
از منظر جامعهشناسی و تاریخ، خانواده اولین نهاد بشری و سادهترین جامعه است. خانواده بهعنوان اولین آموزشگاه انسانی بیشترین تاثیر را در شکلگیری شخصیت روانی اجتماعی و فرهنگی افراد دارد. ورود فرزندان به جامعه برای آموزش و در سنین بالاتر برای انجام فعالیتهای اجتماعی، این تأثیرات را به جامعه انتقال میدهد.
درنتیجه خانواده سالم در سلامت جامعه نقش بسزایی خواهد داشت. حال اینکه خانواده خود از جامعه و دیگر نهادهای اجتماعی، مثل رسانهها تاثیر میپذیرد. از این روی سلامت و احوالات خانواده که از رضایت زوجین از زندگی مشترک نمایان میشود، حائز اهمیت بالایی است. بااینکه مدیریت فضای خانه را زنان برعهده دارند و هدایت میکنند، رضایت بانوان از زندگی زناشویی تاثیر بالایی در چگونگی کیفیت فضای زندگی و آرامبخشی آن و تفاهم در زندگی مشترک دارد.
نقش گفتوگو در ایجاد تفاهم در زندگی مشترک
گفتگو بین زوجین پیشدرآمد تفاهم در زندگی مشترک است و کم شدن آن مشکلاتی را در پی
دارد. گفتگو به زوجین کمک میکند، تا انتظارات معقولی از یکدیگر داشته باشند و
درنتیجه احساس خوشبختی و زمینهی تفاهم در زندگی مشترک
ایجاد شود.
با توجه به اینکه تصورات افراد در اعمالشان عینیت مییابد، تصورات یکسان بیانگر سرمایههای فرهنگی مشترک مانند: تحصیلات، دانستنیها و مهارتهای مشابه، آگاهی و شناخت از دنیای پیرامون و به نوعی جهانبینی مشترک میتواند به ایجاد تفاهم در زندگی مشترک منجر شود.
هرچه تفاهم و توافق در زندگی پررنگ تر باشد، پیوندها مستحکم تر و انس و الفت بیشتر خواهد بود. از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که فرمود:
انس و آرامش در سه چیز است: در همسر موافق و سازگار، فرزند خوشرفتار و دوست باصفای وفادار
مهم ترین عامل در ایجاد تفاهم در
زندگی مشترک چیست؟
بهطورکلی یک زندگی سالم و شاد و رضایت از زندگی خود عوامل زیادی دارد. همانطور که عکس آن یعنی زندگی ناسالم غمگین بیکیفیت و عدم رضایت از زندگی معلول عوامل زیادی است. از مهمترین عوامل، میزان شناخت از تفاوتهای فردی میباشد، که اگر مرد از زن و یا بلعکس، شناخت داشته باشند، میتوانند انتظارات یکدیگر را برآورده سازند. علاوهبر تفاوتهای فردی بین دو جنس زن و مرد که بهطورکلی بین همه مردان یا زنان عموماً یکسان است، شناخت خصوصیات فردی، تواناییها و ظرفیتهای فردی میتواند به ایجاد رضایت و تفاهم در زندگی مشترک کمک کند. داشتن تصورات اجتماعی یکسان از مسائل روزمره زندگی، خود میتواند به یک عامل مهم ایجاد تفاهم در زندگی مشترک بدل شود.
بیشتر بخوانیم: معجزه طب سنتی برای درمان کولیک روده
نقش جهان بینی در وجود تفاهم در
زندگی مشترک
امیل دورکیم برای اولینبار واژه تصورات اجتماعی
را در مقالهای بنام تصورات فردی و تصورات جمعی در سال 1898 بیان کرد. سرژ
موسکوویچی روانشناس اجتماعی فرانسوی، میگوید: تصورات به ما اجازه میدهد تا
اطلاعاتی که در اطرافمان هست درونی کنیم و به وسیله آن با دیگران و محیط پیرامون
ارتباط برقرار کنیم. انسانها معمولاً برداشتهای یکسانی از قواعد، آیین، اشیا و
اصول دنیای پیرامون خود از نظر کمیت و کیفیت ندارند و این تصورات از فردی به فرد
دیگر تغییر میکند یا حتی تصورات یک فرد در زمانهای مختلف یکسان نیست. دلیل این
تفسیر متفاوت میتواند عوامل فردی، اجتماعی و اقتصادی، فرهنگی و در برخی مواقع
نهادی باشد.
النترون
میگوید: چیزی که ما میبینیم نه یک موضوع که نگاه به یک موضوع است، که ممکن است
با واقعیت موضوع همخوانی نداشته باشد و بخشی از موضوع باشد، چون آن نگاه برداشت
فرد و تصور اوست. در واقع تصورات، درونی کردن تصویرهای عینی است، که به نوعی
معنادار و گویا تبدیل شود، که نظر و عقیده خاصی را میسازد.
تصور همانطور که در نظام روانی مفهومی
دارد، در نظام اجتماعی تعریف میشود. بنابراین گفته میشود، تصورات میتوانند در
حوزه روانشناسی اجتماعی، مورد بررسی قرار گیرند. تصورات اجتماعی میتواند در مورد
موضوعات گوناگونی وجود داشته باشند، مثل تصور حیات، تصور مرگ، تصور تولد، تصور
عشق، تصور محبت، تصور طبیعت و... .
تصورها میتوانند حقیقی افسانهای یا مجازی باشند. تصور اجتماعی میتواند، همان چیزی باشد که کنش انسان را هدایت میکند و موقعیتش را در جامعه مشخص و طبقه اجتماعی منزلت و مقام او را معرفی میکند. برداشت انسان از موضوعات و پیرامون خود که همان تصورات را تشکیل میدهد برای انسان اهمیتی حیاتی دارد. درواقع تصورات همان جهانبینی هر فرد میباشد، که به گفتهی کلودین ارزلیش تصورات اجتماعی برای هر گروه و هر فرد در حکم انحصار دنیای خارج به خود میباشد. تصورات فقط جایگاه او را در جامعه بیان نمیکند، بلکه کمک میکند آگاهی یابد و به جامعه پاسخگو باشد.
بیشتر بخوانیم: آداب غذا خوردن در طب سنتی و اسلام
چگونه بدانیم تفاهم داریم؟
تفاوتهایی که بین افراد وجود دارد، ناشی از
اندیشه متفاوت و عملکرد متفاوت آنهاست. همه انسانها درباره مسائل مختلف تصوراتی
برای خود میسازند، که پای در فرهنگ محیط و شخصیت آنها دارد. درنهایت اینطور بهنظر
میرسد که همفکری و داشتن اندیشهی مشترک در زندگی، درباره موضوعات مختلف از جمله:
مذهب، علم، سبک زندگی، اهداف و غیره میتواند، در ایجاد تفاهم
در زندگی مشترک نقش اساسی داشته باشد.
داشتن جهانبینی مشترک و سرمایههای فرهنگی
یکسان و نزدیک بههم میتواند، از عوامل مهم ایجاد رضایت و تفاهم در زندگی مشترک باشد. فعالیتهای مشترک، دانش و
آگاهی نزدیک بههم میتواند، به ایجاد گفتوگو میان زوجین کمک کند و خود عامل
صمیمیت و رضایت از زندگی باشد.
زمانی که زن و شوهر علاقهمندیهای مشابهی داشته باشند، میتوانند در کنار هم اوقات لذتبخش و راضیکنندهای را بگذرانند و این صمیمیت در ایجاد تفاهم در زندگی مشترک اثرگذار است. اسلام نیز درباره ازدواج از واژه همکفو بودن سخن گفتهاست، که به گونهای همین مفهوم را میرساند که زن و مرد از جنبههای مختلف به یکدیگر نزدیک باشند، تا احساس رضایتمندی و خوشبختی داشته باشد.
چگونه به تفاهم برسیم؟
با این وجود تفاهم
در زندگی مشترک یک عامل اکتسابی محسوب میشود، یعنی اگر زوجین از منابع
فکری یکسان تغذیه شوند و تصورات یکسان یا نزدیک بههم از مسائل و موضوعات روزمره
داشته باشند، میتوانند به تفاهم برسند و کمرنگ شدن اختلافات در میزان رضایت از
زندگی و داشتن تفاهم در زندگی مشترک نقش دارد.
نتیجه گیری
اگر افرادی که در شرف ازدواج هستند ابتدا به یک شناخت نسبی از خود برسند و جهانبینی و تصورات خود را از زندگی بهخوبی بتوانند بیان کنند، در انتخاب یک فرد هماهنگ یا دستکم نزدیک به دنیای فکری خود بسیار موفق خواهند بود و وجود تفاهم در زندگی مشترک را حس خواهند کرد.
منابع
1) آبوت پاملا، والاس، کلر
(1380). جامعه شناسی زنان. مترجم منیژه نجم عراقی. نشر نی.
2) ستیر، ویرجینیا (1380) آدمسازی
در روانشناسی خانواده. مترجمبهروز بیرشک. انتشارات رشد
3) محسنی، منوچهر (1371).
مقدمات جامعه شناسی. نشر چاپاک
4) گلمن، دانیل (1380) هوش هیجانی، توانایی محبت کردن و محبت دیدن. مترجم نسرین پارسا. انتشارات رشد
تهیه شده توسط طیبه اعلمی عضو
تحریریه صدای حکیم و دستیار استاد یوسفی