خواص بی نظیر حلتیت در درمان بیماری های صعب العلاج

مقدمه

 یکی از مفردات پر کاربرد در اکثر منابع طب سنتی؛ مفرده ای به نام «حلتیت» یا « انغوزه» است. از آنجایی که «حلتیت» یا " انغوزه"دارای خواص بسیاری در درمان بیماری های صعب العلاج است؛ در این مقاله سعی داریم شما خواننده گرامی را با خواص و ماهیت «حلتیت» یا « انغوزه»بیشتر آشنا کنیم. با ما همراه باشید تا در ادامه با خواص و طبیعت و موارد استفاده «حلتیت» در درمان بیماری ها و موارد منع مصرف آن بیشتر آشنا شویم 

نام های دیگر حلتیت در منابع طبی  چیست؟ 

حلتیت با کسر «حاء» و سکون «لام»  به فارسی «انگزه» ، «انغوزه»، «انگشت گنده» و به هندی « هینک» نامیده می شود. 

ماهیت حلتیت ( آنغوزه)

حلتیت ( آنغوزه) صمغ درخت انجدان است

انواع حلتیت

دو نوع "حلتیت" وجود دارد 

نوع طیب و نوع منتن 

نوع طیب حلتیت، صمغ  انجدان سفید است که به آن کول پر می گویند بهترین نوع حلتیت نیز همین نوع آن است اما حلتیت منتن که صمغ انجدان سیاه است به فارسی کمات نامیده می‌شود. بوی گند و طعم کریه دارد. بهترین نوع حلتیت منتن، شفاف مایل به سرخ با بوی تند است که وقتی در آب حل می شود مانند شیر می شود

مزاج و طبیعت حلتیت ( آنغوزه)

حلتیت، گرم در اول چهارم و خشک در آخر دوم است. البته نوع منتن حلتیت، خشک ‌در سوم است و قوت تریاقیت و سمیت دارد. 

 

محل رویش حلتیت

 در اصل محل رویش حلتیت، هرات است.

 خواص حلتیت

 1- حلتیت مفتح و محلل بسیار خوبی است.

2- حلتیت ریاح را در بدن پراکنده می کند.

3- چنانچه حلتیت با ادویه های خاص ترکیب شود هم مدر است و هم می‌تواند قابض باشد

4- حلتیت جهت درمان امراض سر بالاخص امراض سرد دماغی مانند فلج، رعشه، تشنج، خدر(یعنی سستی و خواب رفتگی اعضا همراه با نقصان حس لامسه به گونه‌ای که شخص گمان می‌کند سوزن در اعضایش فرو رفته و اگر ضعیف باشد با رعشه همراه است)، ام الصبیان (نوعی صرع در کودکان)

5- حلتیت همچنین در امراض چشم موثر است 

6- حلتیت با فلفل و سداب جهت کزاز و با سکبینج و همچنین ممزوج با موم جهت درمان فلج موثر است.

7- در کتب قرابادین و داروسازی، از حلتیت در درمان امراض گوش، بینی، دهان، حلق، حنجره، صدر، معده، کبد، طحال و صفرا بسیار استفاده شده است.

 8-همچنین از ترکیب حلتیت و عسل به عنوان سرمه جهت تقویت بینایی استفاده می شود.

 9- قطور جوشانده حلتیت با روغن زیتون و زنجان در برطرف کردن پلیپ‌بینی موثر است.

10- آشامیدن محلول حلتیت سبب تسویه صوت وبرطرف شدن خشونت صدا می شود

11- حلتیت سبب تفتیح خون بواسیر و برطرف شدن استسقا بالاخص نوع زقی و طبلی آن می‌شود

12- مصرف حلتیت با انجیر برای یرقان نافع است 

13- مصرف حلتیت با بارهنگ برای رفع چرک و فضولات داخلی، امراض رحم و زگیل ها موثر است

14- ضماد حلتیت با انجیر خشک و سرکه در درمان اگزما وداء صدف ، تحلیل غدد و همچنین داء الثعلب (ریزش موی سکه ای) موثر است

15- حلتیت با سایر ادویه های قابض موثر در اسهال مزمن است

شیوه مصرف حلتیت

از آنجایی که حلتیت یک دارو با خواص سمیت و تریاقیت است شیوه استفاده از آن را فقط طبیب حاذق تجویز می کند.

 

منع مصرف حلتیت و مصلحات حلتیت

 1- حلتیت در زمان شیردهی نباید مصرف شود چون با خوردن آن فضولات بدن زن شیرده از طریق شیر خارج می‌شود و برای فرزند می تواند تشنج و قروح ردیه به وجود بیاورد و همچنین استفاده آن برای زنان باردار مضر است زیرا می‌تواند سبب سقط جنین شود

2- حلتیت برای جگر و دماغ مضر است و مصلح آن انارین و انیسون است

3- حلتیت برای افراد گرم مزاج مضر است و مصلح آن بنفشه نیلوف، آب سیب و شربت صندل است

 جایگزین حلتیت در طب سنتی 

بدل حلتیت، جاوشی، سکبینج و ریشه انجدان است

 مقدار مصرف حلتیت

 قدر شربت حلتیت در منابع طب شریف، یک عدس تا نیم مثقال بیان شده است.

نتیجه 

صمغ درخت انجدان، حلتیت نام دارد که در درمان بسیاری از بیماری های صعب العلاج مانند فلج، رعشه، تشنج، اگزما، ورم غدد و... مفید و موثر است. البته در افراد گرم مزاج و زنان باردار و شیرده دارای احتیاط مصرف است.

 منابع

 1- ابنیـة عن حقائق الادویه، موفق بن علی. هروی، تهران، دانشگاه تهران ، ۱۳۴۶

2- ذخیره خوارزمشاهی، اسماعیل بن حسن جرجانی، قم، موسسه احیای طب طبیعی، ۱۳۹۱

3- خلاصه الحکمه، سید محمد حسین بن محمد هادی. عقیلی، قم ، اسماعیلیان، ۱۳۸۵

4- مخزن الادویه، محمد حسین بن محمد هادی. عقیلی، تهران، سفیراردهال، ۱۳۹۴

5- الحاوی فی الطب، رازی. محمد بن زکریا، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ ه.ق

6- المنصوری فی الطب، محمد بن زکریا رازی، کویت، المنظمه العربیه التربیه والثقافه و العلوم، ۱۴۰۸ ه.ق

7- تحفه المومنین، سید محمد مومن بن محمد زمان. حکیم مومن، قم، نور وحی، 1390

تهیه کننده: مریم بنایی عضو تحریریه صدای حکیم. دستیار استاد یوسفی