نکات وتدابیر مراقبت از پوست
بسمه تعالی
پوست یکی از بزرگترین اعضای بدن محسوب می شود که با ارگان های داخلی بدن به صورت مستقیم و غیر مستقیم تاثیر می گذارد. در نتیجه سلامت اعضای بدن بر روی پوست تاثیر می گذارد و باعث کسالت و یا شادابی آن می شود.
در منابع طبی از پوست به نام جلد ذکر شده است. از نظر آن ها پوست با تمام یا بیشتر ارگان ها و اعضای بدن ارتباط مستقیم و غیر مستقیم دارد. در نتیجه سلامت و کسالت اندام ها تاثیرش را روی پوست می گذارد.
برای مراقبت از پوست در علم شریف طب، هر زمانی که می خواهید پوست فردی را اصلاح کنید حتما از احوال کبد، معده، مغز، طحال وکلیه ها نیز اطلاع پیدا کنید به عبارتی سو مزاج اندام ها را باید برطرف کنید. برای داشتن پوست زیبا و براق باید علاوه بر رسیدگی به خود ِپوست به سایر اندام ها نیز نظارت و رسیدگی شود.
ساختمان و وظایف پوست
پوست بزرگترین اندام بدن و
حدود دو متر مربع مساحت دارد.
پوست از چند لایه تشکیل شده است : لایه رویی (اپیدرم )، لایه میانی (دِرم ) ولایه بافت چربی ( هیپودرم )اصولا هر درمانی که بر روی پوست انجام می شود روی لایه اپیدرم است مثل؛
استفاده از انواع کرم ها، ماسک ها، لیزر و غیره.
پوست وظایف مهمی را انجام می دهد مانند: تنظیم حرارت بدن، خروج بخش عمده از فضولات بدن، داشتن ادراکات مخصوص، حس
لامسه به علت داشتن عصب زیاد، تنظیم برخی هورمون ها وآنزیم های داخل بدن و تامین
کننده بخش سیستم ایمنی بدن.
از نکات مهم دیگرپوست وجود غدد ترشح کننده
چربی و غدد عرق می باشد.
اهمیت مراقبت از پوست
اولین لایه ی پوستی اپیدرم است. در لایه های پوستی، اپیدرم برای همه انسان ها مهم تر است به دلیل اینکه زیبایی وشادابی پوست مربوط به این لایه است. وجود سلول های ایمنی پوست دراین لایه قرار دارند. همه فعالیت هایی که روی پوست انجام می شود(حلزون درمانی، آب رسانی )و... اپیدرم را تحت تاثیر قرار می هد. اپیدرم پوست را در برابر خشکی ونفوذ مواد میکروارگانیزیم ومیکروب ها محافظت می کند. شوینده ها هم می توانند اپیدرم را از بین ببرند و به آن آسیب برسانند.
گام اول برای مراقبت از
پوست دانستن ویژگی پوست های طبیعی است:
1.شفافیت پوست: جدا از رنگ پوست (سبزه، سیاه، سفید)
2.نرمی پوست: پوست خوب یک نرمی ولطافت خاصی دارد که ناشی از دفع فضولاتی ست که در زیر
پوست نمی ماند.
3.اعتدال در منافذ: منافذ پوست، یک دست وغیر قابل دیدن توسط چشم باشد مثل پوست کودکان.
4. تعریق طبیعی و یکنواخت باشد:
یعنی اگر فرد ورزش
کرد سر، بدن و.....یک دست عرق کنند نه
اینکه یک قسمت عرق کندویک قسمت بدون عرق باشد.
گام
دوم برای مراقبت
از پوست در طب سنتی:
الف: رعایت و اصلاح سته ضروریه
ب: تدابیر عام وخاص
پ: دارو و اعمال یداوی
سته ضروریه چگونه می تواند
روی پوست تاثیر بگذارد
*آب وهوا (الاهویه): هوای آلوده به سرب،
باد، سرما، گرمای شدید و آب آلوده از جمله مواردی هستند که می توانند سلامت پوست را به خطر بیندازند.
تدابیر: ترجیحاً به قدر ضرورت از محیط سالم به محیط نا سالم برویم (منزل نسبت به بیرون سالم تر است ) از روز هایی یا هوای پاک برای انجام کارها
و تفریحات بهره ببرید.
درصورت امکان کوهنوردی در هوای سالم
وحداقل یکی دوبار سفر به مناطق خوش آب و هوا داشته باشید.
در برابر نور آفتاب از کلاه های لبه دار
که مانع از تابش مستقیم آفتاب به پوست صورت وگردن می شود استفاده کنید.
نکاتی که برای مراقبت از
پوست شما در باب خوردن وآشامیدن است وتا به حال نشنیده اید:
همچنین زیاده روی در مصرف غذاهای چرب و شور ترش تند وغلیظ موجب
اختلالات پوستی می شود.
اما بعضی غذاها لطیف هستند
و اخلاط سالم (بلغم سالم ، صفرای
سالم و غیره ) تولید می کنند که
باعث مراقبت از
پوست و خوشرنگی آن می
شود مثل زرده عسلیِ تخم مرغ، نخود آب ساده و ملحم، سیب، آب سیب، فالوده سیب،
خیسانده انجیر، شیر برنج، شیر بز، انارشیرین، به، گوشت گوسفند، زعفران ( مصرف به اعتدال ) که در شادابی پوست
موثر هستند.
*خواب و بیداری (نوم ویقظه)
خواب به طور غیر مستقیم روی پوست تاثیر می
گذارد، خواب بد(چه از نظر زمان و
چه از نظر مکان خواب) عملکرد قلب، مغز،
ریه، کلیه ها، معده، کبد، خود پوست را دچار اختلال می کند که همه اینها به طور
مستقیم به پوست ارتباط دارد.
بهترین زمان خواب:
بهترین زمان خواب برای داشتن پوست
خوب در فصل گرم ساعت ۲۳ تا ۴ صبح ودر فصل
سرد ساعت ۲۲ الی ۴ صبح می باشد.
بد خوابی، بی موقع خوابیدن و خواب بی
کیفیت موجب ضعف دستگاه گوارش و ضعف طحال، بیماری های روحی و روانی و در نتیجه همه ی اینها بد رنگی پوست را در پی دارد. خوابیدن در طول روز هم اصلا
مناسب نیست و باید حذف شود به جز خواب قیلوله ( قبل از اذان ظهر).
تدابیر برای خواب خوب: یک الی دو ساعت قبل از خواب
سالاد زیر را مصرف کنید:
کاهو + هویج رنده شده + روغن زیتون(اگر سرد مزاج هستید کمی دارچین به آن اضافه کنید).
*ورزش و استراحت (حرکت وسکون)
ورزش نیز در حفظ سلامت و مراقبت از پوست در طب سنتی از اهمیت بسیاری
برخوردار است: در هضم سوم وچهارم (هضم در اندام ها وسلول های بدن )عمدتا فضولات به
سمت پوست
هدایت می شوند، این فضولات آنقدر
زیاد می شوند که در صورت عدم دفع برای پوست و سایر اندام های بدن اختلال جدی ایجاد
می کنند و در صورت ماندگاری فضولات در
زیرپوست و عدم دفع آن ها بعد از مدتی فاسد می شوند و در نتیجه باعث فساد رنگ و
ماهیت پوست می شوند و حتی می توانند زمینه ساز بیماری های پوستی و یا غیر پوستی
شوند، فقط یک راه برای خلاصی از تجمع و عوارض این فضولات وجود دارد و آن ورزش است؛
ورزش غلظت فضولات را رقیق می کند و منافذ پوست را باز می کند. البته باید توجه داشت که وقتی فعالیت فرد زیاد باشد واستراحت کافی نداشته
باشد موجب کم شدن رطوبت غریزی بدن می شود که یکی از عوارض آن زردی رنگ چهره است.
تدابیر ورزش جهت مراقبت از
پوست:
در طول روز حداقل یکی از این موارد باید
انجام شود:
پیاده روی حداقل روزی نیم ساعت به این
صورت که اول ملایم شروع شود بعد تند و دوباره ملایم شود.
هشت نوبت ورزش در طول روز، از پنج ثانیه در
هفته ی اول تا سی ثانیه در هفته ششم مانند طناب زدن، حرکات پروانه و....
یک روز در میان باشگاه بروید که ورزش های
مناسب با سن و مزاج انجام دهید، روز هایی هم که باشگاه نمی روید نیم ساعت یا
یکساعت در خانه ورزش کنید.
*احتباس واستفراغ
ماندگاری فضولات در بدن
بیش از مدت متعادل می تواند، با انتشار در اندام ها باعث ضعف عملکرد آن ها از جمله
پوست شود، مانند: بد رنگی، کک ومک،
اگزما.
یبوست هم یکی از عواملی است که باعث ایجاد
مشکلات حاد پوستی می شود، به ازای هر وعده غذایی که فرد می خورد باید یک دفع داشته
باشد یا حداقل روزانه یک دفع راحت و تخلیه کامل داشته باشد.
برای پیشگیری، از غذاهای خشک مثل غذای
آماده، فست فود ها، برنج، سرخ کرده ها و همه ی محصولات سوپری ها را به تدریج کم
کرده و در مقابل انواع آش ها، سوپ ها،خورش های ملین و سبزی ها مثل خورش آلو، خورش
کرفس، خورش کدو، نان های سبوس دار، شربت
الو، سکنجبین باخیار، خیسانده انجیر در گلاب و شیر، استفاده از روغن های زیتون و
کنجد، آبمیوه ها مخصوصا سیب وهویج مصرف شود.
اختلالات قاعدگی در خانم ها اثر مستقیمی بر پوستشان دارد و روند مراقبت از پوست راکاهش می دهد.
برعکس شادی، خوشحالی، خندیدن و دیدن مناظر زیبا، موجب تقویت روح نفسانی و همچنین خوشرنگی پوست چهره می شود. ولی غم و اندوه و غصه رنگ صورت را زرد می کند و افسردگی به بار می آورد و رنگ آن را تیره و تار می سازد.
چند راهکار ساده برای مراقبت
از پوست در طب سنتی
برای تنظیم جریان خون طبیعی در صورت با سر
انگشتان، پوست صورتتان را مانند نیشگون به طور ملایم بگیرید و سپس خوب ماساژ دهید،
در صورت مداومت از رنگ طبیعی پوستتان در تعجب خواهید بود.
اگر می خواهید بدانید چگونه پوست خود را
تغذیه کنید به ادامه مطالب عنایت فرمایید:
تغذیه پوست جهت مراقبت از
آن
کرم های تغذیه پوست بر حسب پوست ها به سه دسته تقسیم می شوند:
کرم
برای پوست خشک، چرب و خفه( دارای منافذ بسته) با دانه های ریز سیاه .
برای پوست های خشک ازکرم های چرب هیدروژن
و ویتامین دار استفاده کنید، کرم تغذیه را بعد از ماساژ مدتی بگذارید روی پوست
بماند.
کرم های خشک مخصوص پوست چرب می باشد و
برای پوست تیره که پر از دانه های سیاه می باشد از کرم های اکسیژن دار استفاده
کنید.
اگر رنگ چهره شما صبح ها بعد از بیدار شدن
تیره و کدر است هر روز صبح ناشتا یک لیوان بزرگ آب گرم با یک قاسق عسل و مقداری
آبلیمو مخلوط کنید و بنوشید.
اگر پوستی پژمرده و خاکستری رنگ دارید یک
لیوان مخلوط از آب گوجه و آب سیب و آب
لیمو را قبل از صبحانه وشام بخورید.
ناگفته نماند که ماست در طراوت پوست فوق العاده موثراست.
دم: سرخی رنگ پوست صورت و زبان و چشم و
جوش قرمز رنگ به بدن، از علامت های غلبه خون( دم )می باشد.
صفرا:
در
منابع، زردی پوست صورت و زبان را از زیادی
صفرا ذکر کرده اند.
بلغم:
رنگ
پریدگی صورت و سستی و بی حالی و بی حوصلگی
را از غلبه بلغم دانسته اند.
سودا: تیرگی رنگ پوست و خشکی آن را از
افزایش سودا می شناسند.
چند ماسک خانگی برای
پیشگیری و مراقبت از پوست:
ماسک خیار برای چهره های خسته وتحریک شده
مناسب است.
ماسک موز جهت چهره خسته و بی خوابی کشیده
و تیره.
ماسک عسل برای چهره های پف کرده موثر است
که بعد از آن صورت را با آب ولرم شستشو دهید و استراحت کنید.
ماسک نارنج و پرتقال جهت چهره های خشک و
چین خورده بسیار خوب است؛ به این صورت که نارنج یا پرتقال را به دو نیم تقسیم کرده
وبه صورت و گردن بمالید.
ماسک سیب برای پوست خشک و چروکیده عالی
است؛ به این نحو که سیب را رنده کرده و بعد یک قاشق روغن زیتون به آن افزوده، به
صورت مالیده به مدت بیست دقیقه بماند و سپس با شیر پاک‌کن تمیز کنید.
شما میتوانید باعسل نیز کرم های مختلفی
جهت زیبایی وشادابی پوست تهیه کنید، به این صورت که یک قاشق غذاخوری عسل را با یک
سفیده تخم مرغ و یک قاشق چای خوری گلیسیرین ومقدار کمی ارد گندم (جهت ثابت نگه داشتن ماسک)
مخلوط نموده وبه
مدت ۱۰ دقیقه بر روی صورت گذاشته سپس با آب ولرم بشویید.
یک قاشق عسل را با مقداری سیب در مخلوط
کنریخته وسپس به مدت ۱۵ دقیقه روی صورت قرارداده بعد با آب ولرم بشویید.
پاک کردن جرم صورت:
هر روز یا هر شب دو قاشق عسل را با یک
قاشق روغن زیتون مخلوط کنید و بر روی پوست مالش دهید.
برای پاک کردن و برطرف کردن جرمی که روی
پوست صورت مانده است، آرد باقلا را با آب گرم خمیر کرده وبر روی صورت بمالید.
نرم کردن پوست دست ها:
آب لیمو وگلیسیرین رامخلوط کنید وچند قطره
آمونیاک اضافه کرده وهر شب بمالید.
شب ها مقداری شیر وکمی گلاب را با مقداری
پوره سیب زمینی خام مخلوط کنید وبه دست ها بمالید وبخوابید.
پاک کردن ارایش صورت:
آب پرتقال بهترین وسالم ترین ماده از مواد پاک کننده آرایش است.
نتیجه گیری
داشتن پوستی سالم، شاداب و شفاف تقریبا
برای همه انسان ها اهمیت دارد و رسیدن به این هدف بدون مراقبت
از پوست تقریبا غیر ممکن است که با تغذیه پوست توسط انواع ماسک های خانگی و
روغن های گیاهی و کرم ها تا حدی به این نتیجه خواهیم رسید ولی، نباید از یاد نبریم
که، یکی از شروط مهم داشتن پوست خوب داشتن کبد، قلب،
معده و … سالم است که باید از آنها مراقبت کنیم. پوست آیینه ی تمام نمای بدن است.
منابع
بختیاری،زهره- رادان،محمدرضا(۱۳۹۲). اثرات فارماکولوژیک گیاهان
دارویی موثر بر پوست. نشریه پوست و زیبایی. دوره ۴. شماره ۲. ص ۹۸ الی ۱۰۶.
جمعی از نویسندگان، کتب طبی انتزاعی فارسی، چاپ اول
حاجی شریف، احمد. دایرةالمعارف گیاه‌درمانی. مفردات دارویی.
حافظ نوین. تهران. ۱۳۸۸، چاپ دوم
دریایی،محمد.دانشنامه طب اهل بیت(ع)، طب روایی پیام کتاب،
تهران، ۱۳۸۸
نورایی، مصطفی. دائره المعارف بزرگ طب اسلامی. مفردات دارویی- بیماری ها ارمغان یوسف. قم. 1384
یوسفی، علی. جزوه علم شریف طب. تهران.1400
