مفصل ترین تدابیر نوشیدن آب در طب سنتی
مقدمه
آب چیست؟ آب ترکیبی
معدنی و شفاف است که بدون طعم و بو
وتقریبا بی رنگ است با اینکه آب هیچ نوع کالری یا مواد معدنی آلی ندارد وجودش برای
همه اشکال شناخته شده حیات الزامی است، در صورت اتمام آن، حیات روی کره زمین به پایان می یابد؛72 درصد حجم
بدن انسان از آب تشکیل شده است،
تامین آب سالم امروزه یکی از ضروریات حیات موجودات زنده بخصوص انسان ها می
باشد، آب سرمایه ملی است وامروزه تاکید بر صرفه جویی دراستفاده منابع آبی است.
انواع آب ها
1.آب باران:آب باران بهترین، خالص ترین، لطیف ترین وگواراترین
آب است؛ که اثر پذیری آن زیاد است وسریع فاسد وبد بو می شود
٢.آب چشمه:بعد از آب باران بهترین آب، آب چشمه است. درتدابیرنوشیدن
آب در طب سنتی بهترین آن آب چاهی است که باید آب آن شیرین، صاف، شفاف، خوش طعم وخوش بو باشد؛ وخاک
زمین آن خالص، پاک ومخلوط با سنگریزه های سرخ یا پر سنگ باشد وبا شدت بجوشد.
٣.رودهای جاری:اینکه بستر آنها از خاک سرخ رنگ
باشد؛ دارای جریان سریع بوده، به جهت رودها( جهت رود نیل) از مغرب وجنوب به سمت مشرق
وشمال باشد آب رودخانه هایی با بستر خاکی بهتر از آب رودخانه هایی با بستر سنگی
است
4.آبگیرها وتالاب های وسیع: از جمله تدابیرنوشیدن آب این است
که باید آب آنها صاف، شیرین وگوارا باشد؛ وسطح فوقانی ورویی آن شفاف وآشکار باشد.
اطراف آن باید خالی از درختان وگیاهان باشد وباد شمال وشرق به آنها بوزد.
۵.آب چاه وقنات: درصورتی این آب قابل استفاده است
که:چاه یا قنات وسیع وعمیق باشد؛ دارای آب فراوان باشد؛ مجرای آن به سمت شمال یا
مغرب باشد.
۶.آب برف، یخ وتگرگ: نوشیدن این آب برای اعصاب، دستگاه
تنفس ودیگر احشاء مضر است. باعث سستی وضعف در اعضا می شود
٧.آب دریا: اگر آب دریا شور وتلخ باشد مصرف آن بسیار زیان آور است.
روش تشخیص آب سالم
به نظر شما آب سالم چگونه است؟ آب سالم، آبی که سریع
الانحدار(سریع از اندام بگذرد) باشد یعنی سبک باشد وبا خوردن، سبکی وشیرینی آن را
حس کنید. خوشرنگ وشفاف باشد؛ هاضم باشد.
نقش آب در بدن و
تدابیر نوشیدن آب چیست؟
نقش آب، رطوبت دهی به بدن؛ خنک کننده بدن است وآب در بدن بدرقه کننده غذا در رگ هاست، کمک کننده به پختن وهضم غذا می باشد واز نقش های مهم دیگر آب در بدن، نفوذ کنندگی دررگهای ریز بدن، کمک به دفع فضولات است وکاهنده شدت حرارت معده وکبد؛ شوینده اخلاط غلیظ ولزج است؛ بهترین آب ها چگونه آبی است؟ بلی، آب نیمه گرم که لذیذ ومناسب طبع باشد؛ مخصوصا اگر با نبات یا عسل مخلوط شده باشد.
مصارف درمانی انواع آب ها از نظر طب سنتی
آب گرم:محلل نفخ وبادهاست؛ مفید برای مالیخولیا، سردرد، زخم های
چرکین نای ومری، شستشو دهنده معده وسیستم گوارش، رفع کنندگی تشنگی افراد با سوء
مزاج سودا، باعث روان ساختن ترشحات بدن و...
آب نیمه گرم ناشتا(آب فاطر) :پاک کننده نای ومری، شستشو دهنده
معده از اخلاط چسبنده وغلیظ و...
آب سرد معتدل(برای افراد سالم) :اشتها آور، هضم کننده
غذا، محکم کننده پرز های دهان
بیشتر بدانید:نکات کلیدی جوانسازی پوست با طب سنتی
چقدرآب بنوشیم؟
درباره
میزان آشامیدن آب بین مردم باور های غلطی رایج است. از نظر طب سنتی، نوشیدن آب به
میزان ۸ لیوان در روز برای همه افراد منطقی نیست، هر منع و تجویزی باید طبق مزاج فرد،
فصل، عوامل محیطی، حالات روحی وموقعیت شغلی فرد صورت بگیرد.
از نظر طب سنتی نوشیدن آب تا زمانیکه تشنگی غالب نشود،
زیان بخش است. نوشیدن بیش از حد آب باعث بیماری است زیرا که با افزایش سطح بلغم و افزایش
رطوبت‌عارضی بدن باعث بروز بسیاری از بیماری‌ها
بخصوص در افراد سرد مزاج میشود.
امام صادق علیه السلام فرمودند:زياد آب ننوشيد كه
ماده هر بيماری است و هر دردی را به سوی تو می‌کشد» ونیز فرمودند :«تا به آب اشتها
پیدا نکردید از آن نخورید»
علت ایجاد و تشدید
بیماریهای بسیاری از جمله سرماخوردگی‌ها و کرونا وجود رطوبت‌های عارضی در بدن است.
تصرف حرارت بدن بر رطوبات عارضی باعث تبخیر و بالارفتن آنها به سمت سر میشود و با
هوای سرد یا آب سرد یا غذای سرد این بخارات منعقد و در سر و سینه و ریه ایجاد درگیری
می‌کند، پس تا تشنگی حقیقی غلبه
نکرده نباید آب خورد
مصرف آب سرد: در متون طب کهن، آب سرد به تمام ارگان های بدن
آسیب می رساند ومصرف آن در موارد زیر ممنوع است، بین خواب وبعد از خواب، بعد از
حمام، در هوای بسیار گرم، بعد از حرکات مفرط(سنگین) واعمال ورزشی؛ اگر رعایت نشود
حرارت غریزی وعمر را به مرور زمان کم می کند
نوشیدن آب گرم، بعد از غذای شور، گرم ترش و شیرین از نظر
طب سنتی مضر است .
بیشتر بدانید:نکته های کاربردی تغذیه دانش آموزان برمبنای طب سنتی
مضرات آب
·
ضعف وسستی اعصاب، معده، سیستم
گوارشی وکبد
·
فساد رنگ ورخساربدن
·
به خاطر سردی ورطوبت ایجاد فراموشی
وکندی می کند
·
ایجاد نزله ها
·
جمع شدن آب در زیر اعضای بدن وپف
کردن زیر یا دور چشم
·
بروز عفونت
تفاوت تشنگی حقیقی
با تشنگی کاذب چیست؟
اگرتشنگی فرد با مصرف یک لیوان آب سرد به طور کامل رفع
شد تشنگی حقیقی است اما اگر بامصرف یک لیوان آب ابتدا تشنگی فرد برطرف شد وبعد
ازمدت کوتاهی مجددا تشنگی برگشت وفرد مجدد تشنه شد، تشنگی از نوع کاذب است.طبق تدابیر
نوشیدن آب در طب سنتی تشنگی راستین زمانی است که بدن به خاطر از دست دادن رطوبت، از
بین بردن یبوست و رقیق کردن غذا نیاز به آب داشته باشد. گاه بدلیل وجود خلط بلغم‌شور
در معده و یا سودای‌سوخته در آن، تشنگی‌کاذب ایجاد میشود. این تشنگی بعد از غذا هنگام اشتغال بدن به هضم پدید می‌آید و باید با کمی
صبر، خوردن کمی عسل‌آب و یا خوردن کمی آب گرم آن را برطرف کرد ویا با استنشاق هوای
سرد، مزه مزه کردن آب خنک وگرداندن اب در دهان وگلو از جمله روش های رفع تشنگی
کاذب است.
آداب آب نوشیدن در طب سنتی چیست؟
·
آهسته آب بخورید. (در سه نفس آب
خورده شود)
·
پرهیز از ریختن در دهان(یعنی
یکباره سرکشیدن آب ممنوع)
· پرهیز از خوابیدن ودراز کشیدن بعد از آب نوشیدن
· پرهیز از نوشیدن آب بعد از مجامعت(زناشویی)
· اجتناب از نوشیدن آب در حالت خوابیده
·
در روز ایستاده آب خوردن ودر شب
نشسته آب خوردن شایسته تر است و"هرگاه تشنه شدیدآن چنان آب را بیاشامید که
گویی آب را می مکید وهرگز آن را یکسره سر نکشید"رسول اکرم (ص)
· بزرگان طب کهن مثل جناب عقیلی خراسانی، رازی، بوعلی سینا برجوشاندن إب مصرفی تاکید داشتند وعلت اثر آن را نه فقط ضدعفونی آب، بلکه سبک ولطیف تر بودن آب اشامیدنی می دانند.البته بیان این نکته، حائز اهمیت است که برای زمان جوشیدن آب به محض دیدن حباب های ریز جوش، باید حرارت را خاموش کرد؛ این می شود آب فاطر وسبک! هرچه زمان جوشیدن آب اضافه شود آب سنگین می شود این نکته را به یاد داشته باشید.
آثار منحصر به فرد نوشیدن آب جوشیده از نظر طب سنتی
جناب بوعلی سینا(ره) جهت اثبات لطافت وسبکی آب جوشیده
نسبت به آب معمولی چنین آزمایش را فرموده، که در یک بطری باحجم یکسان(یا اسفنج) به
یک مقدار آب اضافه کنید سپس هردو را وزن کنید متوجه می شوید اب جوشیده سبک تر از
آب معمولی است وآب جوشیده حتی پس از خنک شدن سبک تر از آب معمولی با دمای مشابه
است. وآب جوشیده سبک ولطیف است درنتیجه بعد از رسیدن به سرعت جذب بافت ها می شود
ودرنتیجه در سوخت وساز وتشکیل اخلاط صالح کارآیی بهتری دارد وبعلت فاصله بیشتر
ملکولهای آب جوشیده نسبت به آب های معمولی، مولکولهای آن بین خود بیشتر می توانند
املاح اضافی بدن اعم از قندها، چربی ها ومواد اضافه بدن را جای دهند وباخود از بدن
دفع کنند، نوشیدن آب جوشیده از دیدگاه طب سنتی در بدن دارای خواص درمانی است.
خصوصیات آب آشامیدنی
از خصوصیات آب اشامیدنی این است که فاقد کلر باشد، کلر
یک ماده سمی ومسمومیت زا می باشد که متاسفانه به تقلید از برخی کشور های غربی جهت
ضد عفونی کردن به آب اضافه می کنند. فقط کافی است با جست جوی کوتاه در اینترنت با کلمات (مضرات کلر)
داشته باشید تا مقالات علمی زیادی برای شما اثبات کنند که کلر چه ماده خطرناک وسمی
می باشد. برخی عوارض کلر مانند آسیب دیدن دستگاه تنفسی، ریزش مو، آسیب به معده
ودستگاه گوارش، ضعف حافظه و... لذا باید از این ماده سمی دوری کنید.
روش های رهایی از شرکلر وعوارض آن
آب اشامیدنی خود رابه مدت حداقل یکساعت در ظروف
دربازمعطل نگه دارید تا کلر که در حالت ترکیب با آب وهوا به شکل گاز است تا حدی از
آب جدا ومتساعد شود. روش دیگر میتوانید آب را بمدت 15 دقیقه بجوشانید، جوشاندن آن
موجب تشدید حرکات ملکولی ودر نتیجه موجب جداسازی ملکول های کلر بعلت لطیف وفراتر
بودن مولکولهای آن از ملکول های آب می شود(آب فاطر) .
برای داشتن آبی گوارا جهت نوشیدن و دارای خواص فراوان از
منظر طب سنتی، بهتر است به ازای هر لیتر آب ، یک قاشق چایخوری گلاب به آب فاطراضافه
کنید.
منابع
1_الکلینی،محمدبن
یعقوب. اصول کافی. جلد6صفحه382؛ ضبطه و عليه محمدجعفر.مشخصات نشر :بيروت
: دارالتعارف للمطبوعات ، ۱۴۱۱ق. = ۱۹۹۰م.
= ۱۳۶۹
2_حاجی شریف
احمد، اسرارگیاهان دارویی جلد یکم، صفحه 265
3__خراسانی، عقیل مخزن الادویه دائرة المعارف خوردنی وداروهای پزشکی سنتی ایران (طب قدیم) صفحه461
4_روازاده، حسین(۱۳۹۶). تغذیه از دیدگاه حکمای پزشکی ایران. ص ۱۰۴ و ۱۰۵. تهران: انتشارات علم اندوزان
5_روازاده، حسین(۱۳۹۰). دفتر دوم. تدابیر خوردن و آشامیدن. ص ۴۸. تهران: انتشارات طلایی پویندگان دانشگاه
6_ دکتر یوسفی.
1400علی، سال،مبانی طب شریف، جزوه مبانی سطح دومبحث سته ضروریه تدابیر خوردن
وآشامیدن
7__یونسی. محمد، نشریه رشد معلم، مبحث صحی آب وتندرستی، عنوان نشریه :مهرسال1316 شماره6 صفحه3
نویسنده زهرا
زرین کار عضو تحریریه صدای حکیم دستیار استاد یوسفی
