مقدمه:
یکی از کاربرد های اصلی روغن های گیاهی، بهبود و درمان مشکلات پوست و مو می باشد. پایه ی اصلی تولید کرم ها، پمادها، لوسیون ها، اسپری ها و صابون ها، روغن های گیاهی می باشند. استفاده ی روغن ها در موارد گوناگون بر اساس تنوع آنها و به لحاظ کیفیت و خواص گیاهی است که از آن روغن گیری انجام شده. یکی از این روغن های بسیار پرکاربرد و مهم، روغن گل بنفشه می باشد. ما در این مقاله به موارد استفاده ی روغن بنفشه برای زیبایی و حفظ سلامت پوست و مو پرداخته ایم.
روغن بنفشه و جایگاه آن:
شاید بتوان گفت مهمترین و
پرخاصیت ترین روغن گیاهی موجود در میان روغن های گیاهی روغن بنفشه می باشد. آنچنان
که در طب اسلامی و روایات متعدد اهل بیت علیهم السلام نیز به این مهم اشاراتی شده
است. امام صادق علیه السلام فرموده اند: برترى روغن بنفشه بر ساير روغنها مانند
برترى اسلام بر ساير اديان است. و نیز فرموده اند که: با روغن بنفشه خود را چرب
كنيد زیرا در تابستان سرد و در زمستان گرم است. (اشاره به این که در تمامی فصول مورد
استفاده قرار می گیرد و عوارض ناشی از طبع و مزاج روغنی خود ندارد) با توجه به
همین دو بیان مبارک می توان میزان اهمیت این روغن گیاهی را متوجه شد.
طبع روغن گل بنفشه:
یک
نکته مهم که در مطلب بالا به آن اشاره شد و برای موارد به کارگیری روغن ها در درمان بیماری ها و عارضه
ها، حتما به آن توجه می شود طبع روغن هاست. روغن بنفشه نیز، دارای طبعی سرد و تر و
معتدل است، که این مهم وابسته به شرایط تولید و تنوع آن بر حسب پایه ی روغنی و
متغیر می باشد.
تنوع روغن گل بنفشه:
روغن
گل بنفشه به طور رایج بر سه پایه ی روغنی تولید می شود:
بر
پایه ی روغن کنجد
1.
بر پایه ی روغن زیتون
2.
بر پایه ی روغن بادام شیرین
نکته: بر این اساس روغن بنفشه پایه بادام سردی بیشتری نسبت به پایه کنجد و
سپس پایه زیتون دارد. لذا در مجموع طبیعت روغن گل بنفشه سرد و تر می باشد.
بیشتر بدانید: بهترین و کاربردی
ترین خواص روغن کنجد در طب سنتی
تولید روغن گل بنفشه:
روغن
گل بنفشه مانند سایر روغن های گیاهی (به جز گیاهانی که خود دارای دانه های روغنی
هستند) به دو روش گرم و سرد تولید می شود:
در
روغن گل بنفشه تولید شده به روش گرم مقداری گیاه بنفشه را در بطری شیشه ای با درب
گشاد قرار داده و درون بطری یکی از روغن های پایه ریخته تا بالای سطح گیاه قرار
بگیرد. سپس بطری را درون یک ظرف بزرگتر (مانند قابلمه) قرار داده و درون قابلمه آب
میریزیم (حول بطری شیشه ای) و حداقل 3 الی 4 ساعت روی اجاق با شعله ی کم و در حالت
حرارت قرار می دهیم. سپس بطری شیشه ای را خارج و محتویات آن را از صافی پارچه ای
عبور می دهیم.
در
روغن گل بنفشه تولید شده به روش سرد نیز ابتدا مقداری گیاه بنفشه را در بطری شیشه
ای با درب گشاد قرار داده و درون بطری یکی از روغنهای پایه ریخته تا بالای سطح
گیاه قرار بگیرد. سپس درب بطری را می بندیم و به مدت 2 ماه و بیشتر (تا 6ماه) در
شرایط سایه و آفتاب قرار می دهیم.
نکته:
از نظر متخصصین طب سنتی روغنی که به روش سرد تولید شده باشد، بسیار با کیفیت تر و پر خاصیت تر از روغنی است که به
روش گرم تولید شده است.
نحوه استفاده روغن گل بنفشه:
روغن بنفشه برای زیبایی پوست و مو، به دو روش مفرده و
ترکیبی مورد استفاده قرار می گیرد. روغن بنفشه به تنهایی و مفرده دارای خواص
فراوانی است که در مواردی که آسیب دیدگی و عارضه جدی نباشد نیاز به ترکیب شدن با
روغن های دیگر ندارد و خود به تنهایی می تواند پیشگیری کننده و بهبودی بخش واقع
گردد. اما در مواردی که آسیب دیدگی جدی باشد و متخصص طب سنتی تشخیص دهد که باید به
صورت ترکیبی از چند گیاه با هم استفاده گردد نیز، با ترکیب شدن با روغن های درمانی
دیگر کاریردی قوی تر و موثر تر پیدا می کند، هم به صورت روغن های ترکیبی و هم به
شکل های دارویی دیگر مانند ضماد یا کرم و پماد.
کاربرد روغن بنفشه برای زیبایی پوست:
خشکی پوست: برای رفع خشکی پوست صورت و بدن، همچنین خشکی دست و پا می
توانید بصورت روزانه و پس از هر بار حمام از روغن بنفشه استفاده کنید. برای خشکی
پوست صورت از روغن بنفشه بادام و برای خشکی بدن و دست و پا از روغن بنفشه زیتون.
در مواردی که خشکی حاد باشد می توانید بطور مساوی با روغن گل سرخ و روغن همیشه
بهار ترکیب و مورد استفاده قرار دهید.
بیشتربدانید:تدابیر
طب سنتی برای خشکی پوست
اگزمای پوست: برای رفع و
بهبود اگزمای پوست می توان از ترکیب روغن بنفشه بادام یا روغن بنفشه کنجد به همراه
روغن کرچک، روغن کتان، روغن گل سرخ، همیشه بهار به همراه روغن حیوانی گاوی بصورت
مساوی مخلوط و استفاده کرد، هر هشت ساعت و بر اساس شدت عارضه می توان مقدار مصرف
آن را تغییر داد.
تیرگی پوست: برای بهبود
تیرگی پوست صورت و روشن کردن آن از روغن بنفشه بادام یا بنفشه کنجد به صورت مفرده
هر شب قبل از خواب استفاده کنید. برای پوست بدن، بعد از هر بار حمام، و برای دست
ها و پاها نیز بصورت روزانه دو یا سه بار استفاده کنید. برای تسریع در عملکرد و
بهبودی پوست می توان به طور مساوی روغن گل بنفشه پایه کنجد را با روغن گل سرخ و
روغن شترمرغ و روغن بادام شیرین ترکیب و استفاده کرد.
لک و کک و مک پوست: برای درمان لکهای قهوه ای، تیره و کک و مک پوست صورت و بدن می توانید، روغن
گل بنفشه پایه کنجد، روغن سیاه دانه، روغن بادام شیرین، روغن شترمرغ، روغن گل سرخ،
روغن زیره سبز، روغن بابونه و روغن گشنیز را بصورت مساوی با هم مخلوط و روزی سه
بار و شب ها قبل خواب استفاده کنید.
تیرگی زیر چشم: برای بهبودی تیرگی زیر چشم نیز می توانید، ترکیب روغن بنفشه پایه کنجد،
روغن بادام شیرین، روغن گل سرخ و روغن زیره سبز را بصورت مساوی با هم مخلوط کرده و
شب ها قبل خواب مقدار کمی استفاده کنید.
ترک ناشی از بارداری یا چاقی و لاغری: بر روی ترک های پوستی روغن بنفشه کنجد را ضماد کنید. از
ترکیب بطور مساوی با روغن زرده تخم مرغ و روغن شترمرغ نیز استفاده کنید. ضماد این
ترکیب برای شقاق پستان زنان شیرده و همچنین برای ترک دست و ترک های پا نیز موثر
است.
آفتاب سوختگی و سرما سوختگی: روغن گل بنفشه (با هر نوع پایه) میتواند به تنهایی جایگزین کرم های ضدآفتاب
باشد و برای پیشگیری و درمان آفتاب سوختگی و سرما زدگی پوست، مورد استفاده قرار
بگیرد. در مناطقی که شدت حرارت آفتاب یا سرما وجود دارد بهتر است از روغن بنفشه
پایه زیتون استفاده شود که حالت پوششی بیشتری نسبت به دیگر روغن های بنفشه (پایه
کنجد و پایه بادام) دارد.
جوش پوست بدن ناشی از نوره مالیدن: برای پیشگیری و درمان جوش های ناشی از نوره مالیدن،
بلافاصله پس از حمام بدن را خشک نموده و محل نوره مالیدن را با روغن گل بنفشه
بادام و روغن گل سرخ چرب و مالش دهید.
حساسیت و زخم ناشی از عرق سوز شدن: علاوه بر ضماد گل برد بر محل عرق سوز شده پوست می توان پس از شست و شو، با
روغن گل بنفشه پایه بادام یا بنفشه پایه کنجد با ترکیب روغن بادام شیرین به طور
مساوی استفاده کرد.
کاربرد روغن بنفشه برای زیبایی مو:
خشکی مو: برای رفع خشکی مو می
توانید پس از هر بار حمام و بعد از خشک کردن کامل مو، با چند قطره ترکیب روغن
بنفشه پایه زیتون و روغن نارگیل و بادام شیرین بطور مساوی، موی سر را ماساژ دهید.
بیشتر
بدانید: چند راهکار قطعی درمان موخوره در طب سنتی
تقویت مو: برای تقویت پیاز
مو و ساقه مو از ترکیب روغن بنفشه پایه زیتون بطور مساوی با روغن فندق، گردو،بادام
و نارگیل، پس از هر بار حمام چند قطره ماساژ دهید. برای عملکرد بهتر در طول هفته
دو بار شب ها موی سر و سطح پوست سر را با همین ترکیب اما با مقدار بیشتر، ماساژ
دهید و بگذارید تا صبح بماند، سپس حمام بروید و با صابون زیتون اصل، موها را
بشویید.
سفیدی مو: برای پیشگیری
از سفیدی مو در محلی که موها در حال سفید شدن هستند، بطور مساوی روغن بنفشه پایه زیتون
و روغن سیاهدانه ترکیب و هرروز دو الی سه بار با چند قطره محل مورد نظر را ماساژ
دهید.
کلام آخر:
از میان کاربردهای
فراوانی که روغن گل بنفشه با پایه های متفاوت برای پیشگیری و درمان بیماری ها
دارند، یکی از آن موارد، کاریرد
روغن بنفشه برای زیبایی پوست و مو بود که در این مقاله به
اختصار به آن پرداخته شد. به همین سادگی و با همین روغن بنفشه ی شگفت انگیز می
توان از ابتلا به بسیاری از مشکلات پوست و مو پیشگیری کرد و حتی در موارد ابتلاء،
به بهبودی و درمان دست یافت. امیدواریم فرهنگ استفاده از آموزه های طب سنتی و
گیاهان دارویی بیش از پیش در زندگی ما جایگاه واقعی خود را به دست بیاورند.
تهیه شده توسط سید مهدی حسنی عضو تحریریه صدای حکیم و دستیار
استاد یوسفی
منابع:
1.
ابوالحبیب، سیدعلی، خودآموز
گیاهان دارویی، 1387 ه ش، ناشر: سیدعلی ابوالحبیب، چاپ پروانه، تهران، جلد 1 صفحه
16و 17
2.
خسروى، سيد مهدى، طب
سنتى خسروى: درمان بيماريهاى مختلف با گياهان دارويى و مواد طبيعى، 1388 ه. ش،
ناشر: بركت كوثر، همدان، ص 171و 183و 192و 206و 216
3.
رازى، محمد بن زكريا، مصحح:
بيگ باباپور، يوسف، عباسى، كاوه، خواص الأشياء، ناشر: مجمع ذخائر اسلامى، 1388
ه. ش قم، ، صفحه: 121
4.
على بن موسى( عليه
السلام)، امام هشتم، مصحح، دریایی، محمد، نامه زرين سلامت، ترجمه الرسالة
الذهبيه، ناشر: آستان قدس رضوى، بنياد پژوهشهاى اسلامى، مشهد مقدس، ص 61
5.
مستغفرى، جعفر بن محمد،
خليلى، محمد، مترجم: مراغى، يعقوب، طب النبي و طب الصادق( روش تندرستى در
اسلام)1381 ه ش، ناشر: مومنین، قم، صفحه: 37
6.
نورانى، مصطفى، دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى1384 ه ش، جلد:12، ناشر:
ارمغان يوسف، قم، ص274