چند راهکار برای درمان رفلاکس نوزاد در طب سنتی
دلایل و درمان رفلاکس نوزادان درطب سنتی
ریفلاکس به معنای برگشت است. یعنی شیر و
مایعات از داخل معده به مری بر می گردد. رفلاکس معده در نوزادان یکی از شایع ترین
مواردی است که مربوط به معده و مری نوزاد می باشد و باعث بروز مشکلات تغذیعه ای می
شود.
برای نوزادان کاملاً طبیعی است که پس از تغذیه یا حتی گاهی بدون علت مشخص یا هشداردهنده‌ای استفراغ خفیفی داشته باشند یا بالا بیاورند که به آرامی اتفاق می‌افتد و کودک را آزار نمی‌دهد و به او فشاری وارد نمی‌کند. در واقع بیشتر نوزادان استفراغ می‌کنند ولی هیچ عوارض دیگری را نشان نمی‌دهند. این عارضه ریفلاکس معمولی و بی‌خطر یا فیزیولوژیک نیز نامیده می‌شود و برای بیشتر نوزادان تا سن یک سالگی این اتفاق می‌افتد. اما وقتی کودکان آن‌قدر زیاد استفراغ می‌کنند که این موضوع در رشد آنها تأثیر می‌گذارد یا باعث مشکلات دیگری شود، این وضعیت را بیماری ریفلاکس معده به مری یا GERD؛ گرد، می‌نامند. در این مطلب می‌توانید با علائم و دلایل ریفلاکس نوزادان در طب سنتی، تشخیص و درمان ریفلاکس و زمان تماس با پزشک برای این مشکل آشنا شوید.
بیشتر بدانید: خواص بارهنگ در طب سنتی
رفلاکس در نوزادان که گاهی از آن با عنوان
رفلاکس اسید در نوزادان نام برده می‌شود، به شرایطی گفته می‌شود که مدت کوتاهی بعد
از تغذیه محتوای معده به بیرون برمی‌گردد. برگردانده شدن غذا «رفلاکس در نوزادان»
معمولا با بزرگتر شدن نوزاد به تدریج برطرف خواهد شد و تنها در صورتی غیرطبیعی
محسوب می‌شود که بعد از ۱۸ ماهگی همچنان ادامه داشته باشد
از مهمترین علایم ریفلاکس نوزادان در طب سنتی بازگشت
محتویات معده کودک به دهان است. همچنین ممکن است با علائمی از قبیل:
•
کمانی شدن پشت نوزاد، هنگام خوردن شیر مادر و یا
درست بعد از خوردن غذا
•
کولیک (قولنج): گریه ادامه دار بیش از ۳ ساعت در
روز، بدون دلیل پزشکی
•
سرفه های کودک
•
دل درد و مشکل بلع کودک
•
تحریک پذیری کودک مخصوصاً بعد از خوردن غذا و یا
خوردن شیر مادر
•
کم غذا خوردن یا امتناع از غذا خوردن
•
وزن گیری کم و یا لاغر شدن کودک
•
خس خس سینه یا مشکل در تنفس کودک
•
استفراغ با فشار و یا استفراغ های
برخی از این علائم ممکن است نشان دهنده شرایط جدی
تری باشند، مانند بیماری رفلاکس از معده به مری (GERD) و یا تنگی پیلور. در GERD رفلاکس حاوی اسید معده است که
به جدار خارجی مری آسیب می‌رساند. تنگی پیلور شرایط نادری است که در آن دریچه باریک
بین معده و روده کوچک، از تخلیه محتویات
معده به روده کوچک جلوگیری می‌کند. در ادامه انواع ریفلاکس ها وعلت رفلاکس نوزاد در
طب سنتی را شرح می‌دهیم، روش‌های تشخیصی و درمان‌های خانگی و تغییرات لازم در روش
های شیردادن و مراقبت از نوزاد را بیان می کنیم.
چند نوع ریفلاکس در نوزادن داریم؟
ریفلاکس
پنهان و آشکار
ریفلاکس پنهان در نوزادان
ریفلاکس پنهان، که به آن ریفلاکس حنجره نیز گفته
می شود، نوعی ریفلاکس است که در آن محتویات معده به پشت حنجره، پشت گلو و مجاری بینی
راه می یابد.
بدلیل اینکه این ریفلاکس علائم آشکار بیرونی
ندارد به آن ریفلاکس پنهان گفته می شود.
محتویات هضم شده معده به جای آمدن به دهان و بیرون
ریختن از دهان که در ریفلاکس آشکار اتفاق می افتد، بالا آمده و مجددا به معده باز
می گردد. این امر تشخیص این نوع ریفلاکس را دشوار می کند.
آیا کودک من ریفلاکس پنهان دارد؟
تقریبا یک پنجم همه نوزادان به نوعی از ریفلاکس
مبتلا هستند. اگرچه نوزادان می توانند به طور همزمان به ریفلاکس آشکار و پنهان
مبتلا باشند، ولی نوع پنهان این بیماری علائمی دارد که آن را از دیگر انواع ریفلاکس
متمایز می سازد.
تفاوت ریفلاکس آشکار و ریفلاکس
پنهان در چیست؟
در ریفلاکس
آشکار عموما مری تحریک می شود، در حالی که ریفلاکس پنهان باعث تحریک گلو، بینی و
تارهای صوتی می شود.
احتمال
ابتلا به ریفلاکس در نوزادانی که شرایط زیر را داشته باشند بیشتر است:
•
نوزادانی که با فتق هیاتال (hiatal hernia) متولد شده اند.
•
یک اختلال عصبی، مانند فلج مغزی (cerebral palsy) دارند.
•
سابقه خانوادگی ریفلاکس دارند.
چه مدت طول می کشد تا ریفلاکس پنهان خوب شود؟
بیشتر کودکان تا رسیدن به یک سالگی دیگر ریفلاکس
پنهان ندارند. به ویژه آنهایی که سریعاً زیر نظر پزشک تحت درمان قرار می گیرند.
اما اگر بافت نازک گلو و بینی به طور مکرر در معرض اسید معده باشند، می توانند
دچار برخی از مشکلات طولانی مدت شوند.
عوارض طولانی مدت ریفلاکس مداوم و کنترل نشده
شامل مشکلات تنفسی می شود. از جمله:
•
ذات الریه
•
لارنژیت مزمن
•
سرفه مداوم
این عوارض در موارد بسیار نادر ممکن است به
سرطان حنجره منجر شوند.
لازم
به یادآوری است، این عارضه ممکن است در بزرگ‌سالان هم ایجاد شود.
علت های به وجود آمدن رفلاکس
نوزادان در طب سنتی
در نوزادانی که رفلاکس معده دارند عضله اسفنکتر
پایین مری به طور کامل شکل نگرفته است یا به خوبی بسته نمی شود. این امر باعث
بازگشت محتویات معده کودک به مری می شود. در رفلاکس نوزاد، محتویات معده به داخل
دهان بر می گردد (شبیه نشخوار کردن) و یا به بیرون از دهان پرتاب می شود.
یک ماهیچه (اسفنکتر) در پایین مری وجود دارد که
به عنوان دریچه ای بین مری و معده عمل می کند. هنگامی که کودک شما غذا را می بلعد،
این عضله شل می شود تا غذا از مری به معده وارد شود. این عضله به طور طبیعی باید
بسته باشد تا از بازگشت محتویات معده به مری جلوگیری کند.
در نوزادانی که بیماری رفلاکس معده (GERD) دارند، این عضله اسفنکتر ضعیف است و در
مواقعی که نباید، شل می شود.
تنظیم زمان خواب
نوزادان مبتلابه رفلاکس معده اغلب مشکل خواب دارند. در حقیقت
خواب بد موقع و همچنین زمان‌بندی غلط می‌تواند وضعیت آنها را بدتر و آنها را
ناآرام‌تر کند.
با کمک حوله سر کودک در حدود 30 درجه قرار دهید.
هنگامی‌که بالاتنه نوزاد بالاتر باشد گرانش کار خود را انجام می‌دهد و مانع از
بازگشت مواد معده به مری می‌شود.
والدین حتی می‌توانند سعی کنند کودک خود را به پشت و
یا پهلو بخوابانند تا اسید به مری برنگردد.
هرگز در حالت خوابیده به کودک غذا ندهید
بلکه بهتر است که کودک همیشه صاف روی پای والدین نشانده شود و بلافاصله پس از اتمام غذا، کودک
را نخوابانید. حداقل 30 دقیقه پس از غذا اطفال را به‌طور مستقیم و نشسته نگه‌دارید. برای راحتی کار، والدین می‌توانند کودک را در کریر نوزاد
نگهداری کنند یا او را بغل و اطراف خانه راه ببرند. اگر نوزاد بعد از تغذیه نیاز به
خواب داشته باشد، مطمئن شوید که بالاتنه‌شان بالاتر قرار میگیرد تا علائم رفلاکس
معده کاهش یابد. در طول تغذیه و پس از دائماً کودک را مجبور کنید آروغ بزند تا هوا
در معده کودک جمع نشود.
کارهایی که می‌توانید انجام بدهید:
•
علائم مشاهده‌شده در کودک شامل تکرر و دفعات بالا
آوردن غذا و میزان مایعی را که بالا می‌آورد، بنویسید.
•
اطلاعات مهم پزشکی را بنویسید، اطلاعاتی مانند فاصله‌های
زمانی شیر دادن به کودک، مدت‌زمانی که شیردادن به نوزاد طول می‌کشد و بِرَند
شیرخشکی که برای نوزاد خود استفاده می‌کنید.
سوالاتی را که می‌خواهید از پزشک بپرسید، یادداشت
کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود؟
•
وزن کودک افزایش پیدا نمی‌کند.
•
با شدت تف می‌کند به طوری که منجر به
بیرون پریدن محتویات معده از دهان او می‌شود (استفراغ پرتابه‌ای)
•
تف کردن مایع زرد رنگ
•
تف کردن خون و یا موادی که شبیه دانه
های قهوه باشد
•
اجتناب از غذا خوردن
•
در مدفوع او خون مشاهده کردید
•
مشکلات تنفسی دارد
•
استفراغ را در سن ۶ ماهگی یا دیرتر آغاز
کند.
آزمایشات
و تشخیص ها
تشخیص رفلاکس
نوزاد در طب سنتی معمولا بر اساس علائم و آزمون فیزیکی صورت میگیرد. ولی در طب
نوین تشخیص رفلاکس نوزادان با انجام
آزمایش های مختلف امکان پذیر می باشد.
چنانچه پزشک
کودک شما مشکل جدی تری را پیش بینی کند، آزمایشات تشخیصی شامل موارد زیر است:
اولتراسونیک: این
تست برای تشخیص گرفتگی بین دریچه بین معده و روده کوچک استفاده می شود (تنگی پیلور)
تست های آزمایشگاهی:
تست های متعدد خون و اوره به تشخیص و یا رد کردن دلایل احتمالی تکرار استفراغ و اضافه نکردن وزن کمک می کند.
بررسی PH
مری: برای تعیین اینکه آیا کج خلقی، بی نظمی های خواب و یا
سایر علائمی که با رفلاکس اسید همراه است اندازه گیری میزان اسیدیته مری فرزندتان
می تواند کمک کننده باشد. پزشک یک لوله باریک را از طریق بینی یا دهان کودک، به مری
وارد می کند. لوله به وسیله ای وصل می شود که اسیدیته را رصد می کند. ممکن است نیاز
به باقی ماندن فرزند شما در بیمارستان باشد تا تحت نظر قرار بگیرد.
مجموعه گوارش
فوقانی: در صورتیکه پزشک به تنگی مری مشکوک باشد، عکسبرداری
اشعه ایکس از قسمت فوقانی دستگاه گوارش توصیه می‌شود. قبل از عکسبرداری اشعه ایکس
مایع سفید رنگ گچی (باریم) به کودک خورانده می‌شود. باریم معده را می پوشاند و
اجازه می دهد موارد غیر نرمال در تصویربرداری اشعه ایکس واضح تر جلوه کنند.
اندوسکوپی
فوقانی: پزشک کودک شما ممکن است از این روش برای تشخیص و یا
حذف مشکلات احتمالی در مری مانند باریک شدن (تنگی) و یا التهاب (ایزوفاِژیت)
استفاده نماید. پزشک یک لوله مخصوص مجهز به لنز دوربین و چراغ را از طریق دهان
فرزند شما وارد مری، معده و قسمت ابتدایی روده کوچک می کند. نمونه هایی
از هر بافت مشکوک برای بررسی و آنالیز برداشته می شود. برای نوزادان و کودکان
آندوسکوپی معمولا تحت بی هوشی عمومی انجام می شود.
اگرچه رفلاکس
در نوزادان اغلب بعد از غذا خوردن رخ می دهد، اما می تواند هر زمانی که فرزند شما
سرفه، گریه و یا تقلا می کند هم اتفاق بیفتد.
داروی
گیاهی برای رفلاکس نوزادان در طب سنتی
بابونه: طبق مطالعات گیاه
بابونه از درمان‌های موثر برای آرام کردن نوزادان کولیکی و تسکین رفلاکس نوزاد در طب
سنتی است.
1.
یک قاشق چای‌خوری گل بابونه را
در یک فنجان آب گرم جوشیده بریزید.
2.
برای 5 تا 10 دقیقه رویش را بپوشانید
و کنار بگذارید.
3.
اجازه دهید سرد شود.
4.
روزانه 1 تا 2 قاشق چای‌خوری به
کودک بدهید.
5.
مادران نیز باید یک فنجان چای
بابونه را 2 یا 3 بار در روز بخورند.
نعناع: در صورت عدم حساسیت،
نعناع می‌تواند تسکین خوبی برای دستگاه گوارش باشد. در کشور ما معمولا عرق نعناع
پس از مخلوط شدن با آب جوشیده به نوزاد خورانده می‌شود.
درمان‌های
خانگی رفلاکس نوزادان در طب سنتی
1. پرهیز
از غذاهای چرب و سرخ کرده و سنگین، شیرینی های غلیظ و غذاهای دیر هضم
2. غذا
با حجم کم و به تدریج و به دفعات به کودک داده شود.
3. 50گرم
میخک ساییده را تنها یا با آب سیب یا شیرین به کودک بخورانید.
4. آب
و گلاب را به نسبت ۲ به ۱ مخلوط کرده و با کمی شکر شرین کرده و به کودک بدهید.
5. پوست
بیرونی پسته ساییده شده را با آب به یا آب سیب شیرین به کودک بخورانید.
6. آب
انار ترش و شیرین را با پیه انار بجوشانید تا نصف شود، سپس مقداری عرق نعنا اضافه
کرده و با شکر به قوام بیاورید. شربت فوق به صورت رقیق شده مصرف شود.
7. سماق
و زیره ساییده با کمی آب سرد
8. ضماد
کردن مواد حبس کننده قی مثل هلیله، گل سرخ، هل ساییده بر روی معده کودک
9. زمانی
را به آروغ زدن کودک اختصاص دهید: آروغ زدن های متوالی در حین و بعد از غذا خوردن می
تواند از افزایش هوا در معده کودک جلوگیری نماید. برای آروغ زدن کودکتان را به صورت
عمودی بنشانید، دستان خود را پشت سر او قرار دهید.
10. قطع
کردن شیردهی برای آروغ زدن کودک
11. در
صورت تغذیه کودک با شیر مادر، حذف محصولات لبنی، گوشت گاو یا تخم مرغ از رژیم غذایی
مادر.
12. ماساژ کودکان با روغن های مخصوص کودک یا روغن های خانگی مانند روغن
زیتون و روغن نارگیل در بهبود علایم رفلاکس نوزادان در طب سنتی توصیه شده است.
13. قرار دادن سر نوزاد در ماه های اول تولد با زاویه ۳۰ درجه هنگام خواب،
باعث کاهش علایم می شود. می توانید با قرار دادن یک بالش نازک زیر سر شیرخوار
اینکار را انجام دهید.
نکته: نوشیدنی هایی که به کودک دچار قی داده می
شود، باید خنک بوده و ابتدا با مقدار کم برای او شروع شود. مثلا هر ۱۵ دقیقه یک
قاشق چای خوری به کودک داده شود، اگر تحمل کرد به تدریج به میزان آن اضافه شود.
ممکن است علت قی ریختن صفرا به معده باشد که
علامت آن قی زردرنگ با سوزش و دیگر علایم حرارت است.
درمان:
1-برای درمان رفلاکس
نوزادان در طب سنتی خوردن مواد غذایی ترش مثل رب به ترش، رب ریواس، آب غوره،
سکنجبین توصیه شده است.
2-در
غذای کودک از آلوی ترش استفاده شود.اگر کودک شیر خوار است،دادن مواد غذایی ترش به
او باید در زمانی صورت گیرد که معده از شیر خالی است و بعد از خوردن ترشی ها نیز
کودک تا یک ساعت یا کمی بیشتر از آن،شیر نخورد.
3-.شربت
انار نعناع ( در اینجا می توان به جای عرق نعنا از دم کر ده پونه استفاده کرد)
4-در کودکان
بزرگتر،سوپی که در تهیه آن از مواد زیر استفاده شده باشد 7 لیوان آب یک فنجان رشته
فرنگی ؛ یک قاشق غذا خوری روغن زیتون؛ بادام پوست کنده 30 عدد؛تره خرد شده 2 قاشق
غذاخوری شوید3 قاشق غذاخوری. هر وعده به اندازه یک کاسه ماست خوری کوچک خورده شود.
نکته:در مورد قی مفرط؛ قبل از هر اقدامی باید
احتمال وجود بیماری های جدی ازقبیل تنگی ها و انسدادهای دستگاه گوارش یا موارد
اورژانسی مانند آپاندیسیت حاد؛مننژیت و... رد شده باشد.
جراحی ضد رفلاکس
در برخی موارد درمان قطعی رفلاکس نوزاد جراحی
است. کودکانی که به دارو پاسخ نداده یا دچار عوارض رفلاکس شده‌اند یا اختلالی در
ساختار دستگاه دستگاه گوارش دارند، از این موارد هستند.
کلام آخر
یکی از مشکلاتی که می توان گفت در کودکان و نوزادان
شایع است، رفلاکس معده می باشد. برای حل و یا درمان این مشکل لازم نیست از روش های
درمان دارویی استفاده کرد. می توان با استفاده از روش های سنتی و خانگی این مشکل
را از بین برد.
منابع :
•
رفلاکس
نوزاد، دلایل علائم و راه های تشخیص، دکتر بهروز مقدادی
•
آنچه
باید راجب رفلاکس نوزادان بدانید، دکتر فاطمه زنگنه
•
علائم
، علت و درمان رفلاکس معده، دکتر شیخ الاسلامی
•
رفلاکس
نوزاد، دکتر فرناد محامدی
تهیه شده توسط:
خانم رامه، عضو تحریریه صدای حکیم و دستیار استاد یوسفی
