آرتروز زانو یکی از مهمترین علل ناتوانی در سنین بالا است. بالا رفتن سن همراه افزایش آرتروز است و سن متوسط افراد جامعه روبه افزایش است. در سی سال آینده، ایران از جمله کشورهایی میشود که سی درصد جمعیت آن بیشتر از شصت و پنج سال خواهند داشت.
نکته مهمی که درباره آرتروز در طب سنتی حائز اهمیت است پیشگیری از آن است که بهترین و با صرفهترین رویکرد نسبت به درمان بیماری است.
بیشتر بخوانید: راهکارهای درمان سوء مزاج بلغم در طب سنتی
8 راهکار برای درمان آرتروز در طب سنتی
علت بروز بیماری آرتروز در طب سنتی چیست؟ علت آرتروز زانو نفوذ سردی و رطوبت در مفاصل است (بیشازحد متعارف) یعنی بلغم منجمد شده همراه با درد و ورم مفاصل میباشد چون رطوبت بیش از حد در آنجا نفوذ کرده است.
ما در مفاصل نیاز به بلغم داریم تا انعطاف پذیری به وجود آید و بتوانیم راه برویم و مفاصل بتوانند کارشان را بهخوبی انجام دهند حال اگر بلغم خشک شود انعطافپذیری از بین میرود و سبب بروز خشکی میشود و مفاصل مخصوصاً ناحیه درگیر صدا میدهند اگر برعکس شود و بلغم زیاد شود و درد همراه با مفاصل میشود و اگر این مقدار بلغم رسوبکرده و سخت و سفت شود زمینه بروز آرتروز زانو به وجود میآید و آرتروز زانو در مفاصل زانو باعث درد و التهاب این مفصل میشود این عوارض احتمالا می تواند قدرت عملکرد عضلات را تحت تاثیر قرار دهد علاوه بران سنگینی وزن وچاقی مشکلات ارتروز زانورا تشدید میکند_ عکس آن یعنی کاهش وزن _ریسک ابتلا به آرتروز را کاهش میدهد و کاهش وزن در افراد چاق مبتلا به آرتروز زانو بخصوص اگر همراه با فعالیت فیزیکی باشد منجر به بهبود کیفیت زندگی است بطوری که درمان آرتروز در طب سنتی بدون چاره چاقی بیمار آب در هاون کوبیدن است.
ضعیف بودن قدرت عضلات زانو و ضعیف بودن توانایی عملکردی در افرادی که مبتلا به ارتروز زانو درمقایسه با افراد سالم بیانگر این است که متخصصان توان بخشی و پزشکی ورزشی بایستی در طراحی برنامه درمانی اینگونه بیماران تمرینات ویژهای جهت بهبود قدرت عضلانی زانو و توانایی عملکردی در نظر بگیرند دلایل اصلی ابتلا به آرتروز را میتوان به دو دسته کلی یکی فرسایش تدریجی و دیگری التهاب تقسیمبندی کرد که هر دو عامل منجر به زانودرد میگردد همانگونه که بیانشده این بیماری در زنان بیشتر از مردان دیده میشود
درمان های دارویی وتغییر الگوی زندگی، کاهش وزن، استفاده از عصا، تقویت عضلات و.. همه این روش هارا_ از منظر طب مدرن روشی تسکینی_ دانسته شده است والبته درمان قطعی را جراحی وتعویض مفصل می داند در طب مدرن که این عمل جراحی نیاز به تکنیک دقیق ودقت فراوان وهزینه بالاست.
راههای پیشگیری از بروز آرتروز در طب سنتی
اقدام برای کاهش خطر ابتلا و پیشرفت آرتروز در طب سنتی اهمیت ویژهای دارد چراکه علاوهبر تاثیر روی کیفیت زندگی بیماران باعث کاهش بار اقتصادی بر جامعه و خانوادهها میشود طراحی برنامههای پیشگیری از آرتروز در طب سنتی مستلزم شناخت عوامل مؤثر در ایجاد این بیماری است خصوصا پیشگیری از بروز بیماریهای روماتیسمی است عوامل مورد بررسی سن جنس چاقی قومیت منطقه زندگی مزاج شخص شغل سطح تحصیلات و سابقه مصرف سیگار یا انواع تنباکو سبک زندگی و میزان رعایت سته ضروریه در سبک زندگی شخص است یعنی نوع خوردن اشامیدن وعادت های غذایی با توجه به مزاج وسوءمزاج ها و حرکت سکون و یعنی شخص ورزش و میزان فعالیت بدنی و احتباس استفراغات شخص مورد بررسی است و علاوه بر ان در این میان در تحقیقی که انجام گرفته بود فاکتور سن و جنس بصورت معنی داری عامل خطر برای ارتروز زانو محسوب می گردد و خانم ها بیشتر مبتلا به ارتروز زانو می شوند و فاکتور دیگر اضافه وزن و چاقی است یعنی نسبت دورکمر به دور باسن درافراد مبتلا به ارتروز زانو بیشتر از گروه شاهد بوده است بنابراین ورزش و داشتن فعالیت های بدنی عامل مهمی در پیشگیری از بروز بیماری ارتروز درطب سنتی محسوب می شود.
تدابیر درمانی آرتروز در طب سنتی
تحقیقاتی که درمورد جانوران ازمایشگاهی به عمل امده نشان می دهد بابونه التهاب و ورم های دردناک ارتروز در مفاصل را تسکین می دهد البته نتایجی که از تحقیقات روی جانوران گرفته می شود صد درصد قابل تسری برای انسان نیست ولی به طور سنتی قرنهاست که بابونه برای ناراحتی های ارتروز به کار می رود، تاثیر محسوسی داشته است توصیه می شود اشخاص مبتلا به ارتروز ان را امتحان کنند
میوه سرو برای کنترل ارتروز، اسپانیایی ها اولین بار در سال 1540به نقطه ای در امریکا که حالا نیو مکزیکو نامیده میشود وارد شدند مشاهده کردند زنهای مامای سرخ پوست که zuni نامیده می شدند از میوه سرو برای بهبود زانو پس از زایمان مصرف می نمایند و به علاوه برای ضدعفونی زخمها و درمان ارتروز نیز بکار می بردند سرو کوهی ممکن است در مواردی اثر ضد التهاب داشته باشد و برای درمان ارتروز موثر باشد کاربرد میوه سرو کوهی برای درمان ارتروز از روشهای کهن هندی است که هنوز رواج دارد در المان مرسوم است پزشکان فراورده های سرو کوهی را برای درمان ارتروز استفاده می کنند.
گیاه اکتیا شیا از جمله گیاهان دارویی معدودی است که اسرار شفا بخشی ان تا قرن ها شناخته شده بوده است در حالی که بین گیاهان دارویی تعداد نادر ومعدودی از گیاهان تا این حد برای تحریک وکمک به سیستم دفاعی بدن و مبارزه با عفونت ها موثر ومفید می باشد در روزگاران کهن سرخ پوستان بومی امریکا از ریشه این گیاه برای درمان انواع زخمها، نیش حشرات و.... آرتروز به کار می برند.
کلم بروکلی را خشک کرده و در داروخانه گیاهی بعنوان داروهای موثری عرضه می شود این گیاه برای رفع عوارض کمبود ویتامین c مفید است وضد بیماری ارتروز است بعلاوه محلل می باشد. علاوه بر این مفردات در درمان ارتروز زانو درمان ازبابت اصلاح وعده غذایی و تدابیر حرکت وسکون و ورزش توصیه شده است .
تدابیر درمانی آرتروز در طب سنتی اسلامی
هفته ای 5 وعده ارده و سه شیره به عنوان صبحانه میل شود دو وعده صبحانه عسل میل شود
5عدد خرما در طول روز میل شود
مخلوط روغن سیاهدانه وبادام تلخ روزی 5 مرتبه روغن مالی انجام شود
شبها 1 مرتبه روغن زیتون و نمک دریا مالیده شود
یک لیوان روغن زیتون - یک لیوان آب - نصف لیوان نمک دریا ،در مرحله ی اول نمک دریا در آب مخلوط شود و در مرحله ی دوم با روغن مخلوط شود و در مرحله ی سوم روی گاز گذاشته شود ، آب تبخیر شد روغن استفاده شود
عسل و سیاهدانه هر 4 ساعت 1 بار مصرف شود
داروی طریفل ، پماد سنام ، داروی بلغم زدا ، شیطرج تجویز شود
یک مشت شنبلیله و یک مشت انجیر داخل 8 لیوان آب بجوشاند 1 لیوان ماند میل شود 3 مرتبه یک روز درمیان تا 6 روز مصرف شود اصالح تغذیه ، ترک جدی سردیجات ، مواد کارخانه ای(دوره درمان 40 الی120 روز است)
منابع
1-سایت sid مروری بر درمان غیرآتروپلاستی آرتروز زانو نشریه مجله جراحی واستخوان مفاصل
2-احمد عزیزی تعویض مفصل زانو در بیماران مبتلا به ارتروز نشریه مجله دانشگاه پزشکی نویسنده طهماسبی
3-تاثیرات تمرینات کششی برمیزان فلکشن زانو در زنان میانسال دارای ارتروز رمضان پور
4-مجله دانشکده پزشکی بررسی عوامل خطر استئوآرتریت زانو برنامه های جامع نگر کنترل بیماری های روماتیسمی دهاقین-طهرانی -فروزانفر و جمعی دیگر از نویسندگان مرکز تحقیقات روماتولوژی
5-کتاب معارف گیاهی جلد5 نوشته میر حسین حیدر
6-طب النور
7-طب الثقلین تالیف سید حسین افشار نجفی
تهیه شده توسط:
خانم زهرا زرین کار عضو تحریریه صدای حکیم ودستیار استاد یوسفی