خواص توت سفید و کاربردهای متنوع آن در طب سنتی

خواص توت سفید و کاربردهای متنوع آن در طب سنتی

مقدمه

طبق پژوهش های انجام شده و  با توجه  به منابع وکتب طب سنتی، بعضی گیاهان مانند توت سفید هستند که میوه - برگ – ریشه و پوست  درخت آنها  بسیار مفیدند و آنچه که در ادامه  برایتان توضیح داده  خواهد شد  شما را با خواص عجیب  این گیاه  به خصوص در طب سنتی آشنا می کند.

پس در ادامه با ما همراه باشید تا شما نیز با دانستن کاربرد آن، مانند ما شگفت زده شوید.  

فهرست محتوا 

آشنایی بیشتر با توت سفید

خواص توت سفید

طبیعت یا مزاج توت

موارد منع مصرف

روش های مصرف این گیاه

آشنایی بیشتر با توت سفید

توت میوه درختی است که به انگلیسی mulberry  می نامند و به فرانسوی Mire و درخت آن Miner  گیاهی است از خانواده moraceae، دوگونه آن معروف می باشد، (توت سفید) که به انگلیسی white mulberry گفته میشود و به زبان فرانسه Murier blanc، نام علمی آن ،Morus alba L  می باشد. ارتفاع درخت توت تا20 متر و قطر آن به یک متر می رسد. میوه اش استوانه ای با پایک و مرکب بوده. طول میوه آن 2 تا4 سانتی متر است و رنگ این میوه سفید تا شکری و قفایی و بعضی اوقات جگری می باشد. براساس واریته های مختلف دیده شده و طعم آن شیرین می باشد. در بهار برای تربیت کرم ابریشم از برگ آن استفاده شده و خوراک این کرم می شود و در هنگام پاییز به مصرف علوفه دام می رسد، چوب آن مصارف فراوانی در نجاری دارد. مانند مصرف در تهیه تار. درخت توت سفید در آذربایجان {دوت} گفته می شود و به زبان عربی {توث و فرصاد} نامیده شده و میوه ی آن (تکی) نام دارد. توت سفید یک واریته دارد که رنگش جگری مایل به سیاه و نام علمی آن Morous alba Varnigra  بوده و به آن توت سیاه هم می گویند شایان ذکر است که این شاه توت نمی باشد بلکه توت سیاه از جنس و با خاصیت و طعم توت سفید است و تنها میوه اش سیاه رنگ است. برگ های توت با دمبرگ بوده و پهن است نزدیک دایره و به شکل قلب بوده و گلهایش نر و ماده جدا است و هرکدام بر روی یک پایه نر و ماده می باشد. در منابع طب سنتی: ثمر درختی است معروف، شیرین و ترش، که شیرین آن را "نبطی"و ترش آن را "شامی" گویند. توت سفید تولید کننده ی خون صالح در بدن و مرطوب کننده ی مغز است و سده های بدن را باز می کند (مفتح)، مصلح جگر و فساد طحال و چاق کننده ی بدن بوده و نیروبخش و مدر بول و ملین طبع است.

ترکیب شیمیایی آن: مواد ازته - مواد هیدروکربنه - اوره آز - مواد چرب - سیتریک  اسید می باشد و ویتامین های  B1- B - C - A  در آن وجود دارد.

 ییشتر بدانید: طبیعت انواع گوشت در طب سنتی

خواص توت

توت سفید در طب سنتی کاربرد فراوانی دارد مثلا برگ توت سفید را اگر بجوشانید و آب صاف کرده اش را بنوشید، ادرار را زیاد می کند و تب را قطع کرده و سرفه را تسکین می دهد و سرماخوردگی را برطرف می کند و بی حسی دست و پا را معالجه می کتد، برگ آن ویتامین  A دارد و اگر برگ و سرشاخه های جوان درخت را با هم دم کنید و آب آن را صاف نموده و بنوشید،  محلل و خنک کننده و صاف کننده خون و خونساز می باشد. در قدیم از پوست و ریشه و برگ درخت توت به عنوان مدر و تب بر استفاده شده و برای بیماری قند مفید بوده است.

طبیعت یا مزاج توت

توت در طب سنتی دارای طبیعت (مزاج) گرم و تر است یعنی طبیعت شیرین آن گرم درآخر اول و تر در آخر دوم است و نوع بسیار شیرین آن، تا دوم گرم و با قوت قبض و بارده می باشد.

برای آبله و حصبه مفید بوده و بوعلی سینا و صاحب شفاء الاسقام، توت را مفسد خون گفته اند، چون سریع تبدیل به خلط غالب بدن می شود و مفسد حال معده است. مصلح آن سکنجبین ترش است ، توت صفرارا از بین برده و مانع و تحلیل برنده اورام یا بادهای گرم حلق و حنجره می باشد و از ریختن مواد حاره (گرم) به حلق و زبان و بقیه اعضای بدن به خاطر نیروی قبض یاگرفتگی که ایجاد می کند، جلوگیری کرده و عطش را تسکین می دهد و اشتها آور است.

از دیگر خواص توت در طب سنتی که نقش درمانی دارد: * سه  چهار روز اگرپشت سر هم 3 کیلو توت بخورید گرفتگی دور ناف برطرف می شود.

*  بهبود ترک یا دریدگی زبان: توت کال را بکوبید و با سرکه مخلوط کنید و روی آن ضماد کنید.

* آن را بخورید، مقوی و مدر و ملین طبع است و ضد مسمومیت بوده و تشنگی را رفع می کند، سینه را نرم کرده باعث رفع سرفه، آسم، عوارض سل و سایر ناراحتی های سینه ای، حصبه، آبله ، استسقاء و روماتیسم می شود.

4- دردرمان فشارخون بالا و بی حسی در دست و پا سودمند است و مغز را تازه کرده و گرفتگی را باز می کند و  نیروی جنسی را تقویت کرده و چاق کننده می باشد.

موارد منع مصرف

طبق نظر شیخ الرئیس بوعلی سینا، با این همه خواص، توت سفید در افراد با مزاج سرد، خون را  فاسد می کند و ایجاد سردرد در فرد می کند و معده را مختل میسازد. از این نظر در سرد مزاجان باید با سکنجبین ترش خورده شود.

روش های مصرف این گیاه

با توجه به مفید بودن این گیاه و خواص توت در طب سنتی، روش های دیگر مصرف این گیاه در طب سنتی این است:

- اگر هر روز آب جوشانده برگ توت را در دهان نگه دارید پوسیدگی دندان پیشرفت  ننموده و لثه را محکم میکند.

- ضماد آب دم کرده آن باعث درخشان شدن چشم  می شود و قرمزی و تورم آن را برطرف می کند.

- اگر برگ تازه آن را با برگ تازه  تمشک  بکوبید و ضماد  نمایید خشکی  پوست را  برطرف می کند.

- برگ آن را بکوبید و با سرکه  ضماد  نمایید جوش هایی که هم خارش و هم سوزش دارد را معالجه می کند.

- برای درمان انواع سوختگی، برگ تازه آن را  بکوبید و با روغن زیتون مخلوط کرده و بمالید،.

- اگر پوست درخت توت را نیمکوب کنید و جوشانده و بعدآبش را بنوشید، ادرار زیاد خواهد شد.

- صمغ درخت توت را هر روز در دهان بجوید لثه ها را محکم می کند و از پیشرفت پوسیدگی دندان جلوگیری می کند.

- اگر ریشه ی آن را چاک بزنید آبی از آن خارج می شود، آب آن را در سوراخ دندان بگذارید درد خوب شده و اگر روی پیله چرکی لثه مالیده شود بهتر شده و اگر روی دمل بگذارید سربازمی کند.

 

 

کاربردهای دیگر توت سفید

از توت سفید در طب سنتی چین استفاده می شود یعنی پوست ریشه، سرشاخه های جوان، برگ و میوه آن کاربرد دارد برای مثال: پوست ریشه توت برای درمان انواع بیماری های جهاز تنفسی و برای استسقاء به کارمی رود ]چونگ یائوچی[ به خصوص در درمان فشارخون بالا و بی حسی در دست و پا کاربرد دارد ]چونگ کوئوتونونگ یائوچی [

 

طبق تحقیقی که بر موش صحرایی انجام شده (اثرات ضددیابتی پلی ساکاریدهای میوه موروس آلبا بر دیابت نوع 2 ناشی از رزیم غذایی پرچرب و استرپتوزوتوسین در موش صحرایی )یوکان جیائوو همکاران( چون دیابت نوع 2، یک تهدید جدی برای سلامت انسان می باشد، به عنوان یک داروی سنتی چینی ،Morusalba L  این میوه برای درمان دیابت، وزوز گوش، سرگیجه، بی خوابی و سفیدی زودرس و برای محافظت از کبد و کلیه ها به مقدار زیاد استفاده می شود.

جالب است بدانید امروزه به دلیل عوارض جانبی آنتی اکسیدان های سنتتیک ترجیح براستفاده از آنتی اکسیدان های طبیعی با ریشه گیاهی می باشد و با مطالعه ی برگ درخت توت و آنتی اکسیدان های موجود درآن، این نتیجه به دست آمده است که عصاره برگ توت، توان آنتی اکسیدانی بسیارخوبی دارد که از آن برای استفاده در صنعت غذا می نوان بهره برد.

نتیجه گیری

با در نظرگرفتن مواردی که از کاربرد این گیاه با ارزش و به ویژه خواص توت در طب سنتی گفتیم، مانند: درمان فشار خون بالا و دیابت و استسقاء و غیره، تاکید می کنم و پیشنهاد دارم به آن توجه بیشتری کرده و از آن درست استفاده کنید تا سلامتی بیشتری داشته باشید.

 بیشتر بدانید: در مورد خواص زنجبیل چه می دانید؟

منابع
1.پریسا، صدیق آرا، و برین، عباس. دانشکده دامپزشکی-دانشگاه تهران، تهران، ایران. ارزیابی
فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره برگ درخت توت سفید(Morus alba L. ). نشریه داروهای گیاهی. پاییز 1389، 1(3)، 36-33 .SID
2.حاجی شریف، احمد، اسرار گیاهان دارویی،1جلد، حافظ نوین- تهران چاپ: چهارم 1386، ص353تا 355
3.عقیلی علوی شیرازی، سید محمد حسین بن محمد هادی، مخزن الادویه  ( فرهنگنامه   داروهای پزشکی سنتی)، 1جلد– کلکته- هندوستان- چاپ سوم، 1260ه ق، ص 278و ص978
4.میرحیدر، حسین، معارف گیاهی، 8 جلد، دفتر نشر فرهنگ اسلامی- تهران، چاپ هفتم  1385،  ج2. ص94و ص96و ص97
5.نورانی، مصطفی، دائره المعارف بزرگ طب اسلامی (نورانی )-12 جلد، ارمغان یوسف، قم، چاپ اول 1384– جلد6 ص69
6.Antidiabetic effects of Morus alba frut polysaccharides on high-fat diet- and streptozotocin-induced type 2 diabetes in rats
Yukun Jiao a,b,c…Chunyan Yan a,b,c.
Journal of ethnopharmacology volume 199,6march 2017 pages 119-127 Pubmed