چگونه می توان جراحتی آزاردهنده مانند سوختگی را درمان کرد؟
چکیده
سوختگی
در طب سنتی بیماری حاد و آزار دهنده است که به دلیل افزایش حرارت از یک سبب خارجی
ایجاد می شود که با قرمزی و درد و تاول و ورم همراه می باشد و با توجه به شدت
سوختگی علائم متفاوتی دارد. تدابیر سوختگی در طب سنتی در مقایسه با طب نوین بهتر و
کابردی تر است. امیدوارم بکارگیری این موارد گفته شده راهگشا و سودمند باشد.
چگونه می توان جراحتی
آزاردهنده مانند سوختگی را درمان کرد؟
مقدمه
پوست مانند لباس پوشاننده کل بدن است و باعث حفظ و نگهداری اعضای ظاهری می شود و از رسیدن آسیب به بدن جلوگیری می کند همچنین وظیفه پوست ادراک و لمس هست و معتدل ترین عضو بدن است. بنابراین پوست دارای اهمیت زیادی می باشد که اگر دچار هر حادثه و مشکلی شود می تواند زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. یکی از آن حوادث سوختگی است که چهارمین علت شایع جراحت در سطح جهان است. شیوع بالا سوختگی و عوارض ناشی از آن و از طرفی دیگر درمان های مبتنی بر جراحی هزینه های زیادی را تحمیل می کند از این رو یافتن روش های درمانی ارزان تر و موثرتر اجتناب ناپذیر است. تدابیر سوختگی در طب سنتی بسیار کارآمد است که در سر فصل های بعدی به آن می پردازیم.
فهرست محتوا
1 اسباب سوختگی در طب
سنتی
2 انواع سوختگی
3 علائم سوختگی
4 اصول درمان
1-4 درمان های موضعی
2-4 درمان های تغذیه
ای
3-4 فصد و حجامت
اسباب سوختگی در طب سنتی
بیشتر بخوانید: مریم گلی گیاهی شفادهنده و منحصر به فرد
1) ناشی از تماس با منابع حرارتی
مانند آفتاب، آتش، آب داغ، روغن داغ.
2) در اثر مواد گرم که در تماس با بدن
انسان گرما ایجاد می کنند؛ مثل آهک و مواد شیمیایی سوزاننده
3) برق گرفتگی
برای ایجاد سوختگی، حرارت باید شدید باشد و زمان تماس نیز طولانی باشد. در واقع زمان تماس با منبع حرارت نسبت مستقیم دارد و هر چه این زمان بیشتر باشد، سوختگی نیز شدید تر خواهد بود همینطور در بعضی از مناطق پوست که نازک تر و حساس تر است، سوختگی سریع تر و شدیدتر به وجود می آید. این حرارت در بدن موجب سوءمزاج گرم، سوءمزاج خشک، عفونت، تفرق اتصال و ورم می شود. بیماری ها در طب سنتی ایران به دو دسته مفرد و مرکب تقسیم بندی شده است. بیماری های مفرد شامل انواع سوءمزاج ها، سوءهیئت ترکیب و تفرق اتصال هستند و بیماری مرکب مانند انواع ورم می باشد. یعنی وقتی عضوی دچار ورم می شود هم در آن عضو سوءمزاج مادی، سوءهیئت ترکیب و تفرق اتصال به وجود آمده است.
با توجه به طبقه بندی بیماری ها در طب سنتی، سوختگی در طب سنتی بیماری اصلی و حاد است که به خاطر زیادی حرارت از علل خارجی ایجاد می شود و بر حسب شدت حرارت و طول زمان تماس با منبع حرارت علائم متفاوت است. اگر شدت کم و زمان تماس کوتاه باشد، سوءمزاج گرم ساده ایجاد می شود و علائم به شکل قرمزی، درد ناحیه سوخته و بدون تاول است. با بیشترشدن شدت حرارت و طول زمان تماس، سوءمزاج گرم با تفرق اتصال و تاول و ورم پدید می آید. در واقع افزایش حرارت باعث ایجاد ورم گرم می شود. از نظر ابن سینا ورم گرم ناشی از دم یا صفراء یا هر ماده ای با جوهر گرم می باشد یا حرارت با عفونت به وجود می آید که ابتدا خلط حجمی را تولید می کند؛ بعد از آن حجم زیاد می شود و در نهایت متوقف می شود؛ سپس تحلیل می رود و از بین می رود.
بیشتر بخوانید: بامیه در طب سنتی گیاهی مملو از خاصیت شگفت انگیز
انواع سوختگی
1) سوختگی ناشی از آتش
2) سوختگی از روغن داغ
3) سوختگی آب جوش
4) سوختگی از صاعقه
5) آفتاب سوختگی
6) سوختگی شیمیایی
علائم سوختگی
·
قرمزی: به علت دلایل خارجی مانند آتش
یا آب داغ، پوست و بافت های مجاور و متصل به آن گرم شده خون به سمت عضو سوخته می
رود و به همین علت قرمز می شود.
·
تاول: علت تاول این است که به خاطر
علت خارجی یا داخلی مائیت از خون جداشده و از دهانه های عروق به بیرون میریزد و در
زیر پوست جمع می شود سپس پوست از گوشت جدا شده، بر اساس مقدار ماده از گوشت جدا می
شود.
·
درد سوزشی: درد معمولا سوزشی است و
علت آن خلط گرم و تند در عضو است.
یکی از علامت های اصلی و
غیر قابل تحمل در سوختگی درد است. درد در منابع طب سنتی با واژه الم یا وجع نیز استفاده
شده است. از دیدگاه جرجانی درد به معنی آگاه بودن عضو است و علت های درد دو نوع است
وقتی مزاج عضو ناگهانی دچار تغییر شود و دوم به خاطر تفرق اتصال است.
·
ورم: یکی از علت های ورم این است که
در عضوی زخم و درد پدید آید و به این علت که ماده به سمت عضو زخمی و دردناک می رود
و ماده به دلیل درد و ضعف عضو در آن جا می ماند موجب ورم می شود.
به طور کلی سوختگی در طب سنتی را بر اساس میزان شدت علائم
در طب سنتی می توان به سه نوع تقسیم کرد:
·
بدون تاول زدن: ناشی از سوء مزاج گرم
ساده است و به طور ناگهانی روی پوست اتفاق می افتد. در اثر حرارت پوست و خون دچار
افزایش حرارت و سوءمزاج گرم می شوند که دارای علامت هایی مانند قرمزی، التهاب و
درد سوزنده است که تقریبا مساوی با سوختگی درجه یک است.
· همراه با تاول: سوختگی که در نتیجه سوءمزاج مادی و تفرق اتصال صورت می گیرد که مائیت از خون جدا شده و در زیر پوست می ماند و در نهایت تاول درست می شود و معادل سوختگی درجه دو است.
· زخم هایی که به سختی ترمیم می شوند: زمانی که سوءمزاج موجب تغییر در مزاج عضو شده و عضو از حالت اعتدال خارج می شود و تباه می شود. این مرحله از سوختگی به علت اینکه عمیق و شدید است سبب اسکار در عضو می شود.
اصول درمان
درمان های موضعی
از دیدگاه حکما تدابیر سوختگی
در طب سنتی دو هدف اصلی دارد:
·
سرد کردن موضع و از بین بردن حرارت و
جلوگیری از ایجاد تاول. داروهایی مانند گلاب، آب سرد، پنیرک، گشنیز، تخم مرغ، صندل
و فوفل دارای خاصیت سرد کننده و بدون سوزش هستند.
·
اگر سوختگی شدیدتر باشد و تاول ایجاد
کند، از داروهایی که خیلی خشک کننده نباشد و معتدل در گرمی و سردی باشند، نظیر
خطمی و پنیرک، نوره می توان استفاده کرد. اگر نشانه های حرارت نمایان باشد سرد
کردن از داخل ضروری هست در غیر اینصورت داروهای موضعی کافی است.
·
از دیگر تدابیر سوختگی در طب سنتی نظیر
ماليدن نمك و روغن زيتون، شنبلیله، روغن سوخته موتور ماشین، روغن زرد و سيبزمينى
رندهشده، سرکه، تخم مرغ، ضماد خرفه و روغن بادام جهت بهبود سوختگى بسیار تاثیر
گذار است. ماليدن لعاب بهدانه بر محل سوختگى آتش برای جراحت و تسكين درد آن رفع می کند
همینطور روغن زیتون + سفیده تخم مرغ + جوش شیرین و گلاب + حنا روی موضع مالیده
شود.
بیشتر بدانید: ثبت نام در دوره شش ماهه سطح دو
درمان های تغذیه ای
در حالت کلی در سوختگی
های وسیع به منظور کاهش حرارت شربت های خنک استفاده شود و اگر سوختگی شدید باشد
توصیه می شود از غذاهای لطیف که غذاییت کمتری دارند مصرف شود تا ماده در محل
سوختگی نریزد. فرد از خوردن غذاهای گرم پرهیز کند و مقدار غذای خود را کاهش دهد تا
جراحت زودتر ترمیم شود. کسی که در اعصاب و عضله دچار جراحت شده است از مصرف پاچه و
گوشت عضله نباید غافل شود همچنین اگر تاول زیاد به همراه درد و سوزش شدید باشد هر
صبح سکنجبین ساده و گلاب یا آب انار ترش و شیرین که به همراه پره های سفید آن آبگیری
شده است، همراه با شکر سفید بنوشید و از خوراکی های ترش همانند آب غوره، انار و
زرشک هم استفاده کند و مصرف شربت ریواس در گرم مزاج ها هم بسیار مفید است.
فصد و حجامت
در سوختگی های شدید که
تاول هم دارد و امتلا وجود داشته باشد در صورتی که بدن قوت دارد فصد مناسب است. در
مواردی که تاول زیاد و درد و سوزش شدید باشد بعد از تدابیر غذایی فصد سیاهرگ
سفالیک انجام دهد. حجامت ساقین هم بر اساس سن موثر است. بی حس کردن عضو باعث کاهش
درد می شود از جمله این سست کننده ها می توان به بذر کتان، بابونه، بذر کرفس، بادام
تلخ اشاره کرد. برای درمان اسکار ناشی از جای سوختگی مالیدن هلیله و آمله با آب
ساییده بسیار سودمند است.
منابع
علی اصل، ژاله. باریک
بین، بهروز. ناصری، محسن. کمالی نژاد، محمد. عمادی، فاطمه. جعفری دهکردی، عفت. خوش
زبان، فریبا. مقاله مروری بر سوختگی و درمان آن از دیدگاه طب سنتی، سال پنجم،
شماره چهاردهم، بهار 1392
نظامی. مجید. رحیمی ثابت، کتاب طب انتزاعی فارسی، جلد
1 صفحه 464.329.320.307.258.241.
دکتر یوسفی، دوره شش ماهه
دوم جلسه 24 ادامه تدابیر پوست و مو و زیبایی
