نکاتی پیرامون تدابیر بینایی در طب سنتی ایرانی

تدابیر بینایی در طب سنتی

پزشکان مسلمان در زمینه چشم‌پزشکی آثار فراوانی را ارائه دادند و بیماری‌های چشم را درمان کردند. یکی از این پزشکان مسلمان، محمدبن‌زکریای رازی است که نخستین‌بار مبحث واکنش مردمک به نور را بیان کرد.

 پور سینا هم چشم را کالبد شکافی کرده و عضلات چشم و وظایف آن را شرح داده‌است.

تدابیر تقویت بینایی درطب سنتی :

۱)مصرف روزانه دو لیوان آب هویج باعث تقویت بینایی می‌شود؛ مصرف هویج بهتر است که شب‌ها باشد. همچنین هویج برای رفع دور بینی و آب‌مروارید در مردان مناسب است.

 ۲)به دلیل وجود ویتامین A بالا در کلم  جزء داروهای شفابخش برای تقویت بینایی در طب سنتی است.

امام رضا (ع): "كلم از گياهان بهشت است و آب آن شفاي چشم است و براي درد چشم نافع است."

۳)تخم آفتاب‌گردان، کلم برگ پخته، حنا، چای آویشن یا عرق آویشن و سداب برای تقویت بینایی در طب سنتي مناسب هستند.

۴)استعمال سرکه انگور در پشت چشم باعث تقویت بینایی می‌شود.

 ۵)ترکیب عسل با گیاه آنغوره و مالیدن آن به چشم باعث تقویت بینایی و از بین رفتن آب سفید و ناخنک چشم می‌شود.

۶) کشیدن رب انار شیرین و کهنه با یک میله در چشم باعث رفع ضعف بینایی خارش چشم و زخم گوشه چشم می‌شود.

۷)برای افزایش قوه بینایی می‌توان پانزده تا سی گرم تخم رازیانه را جوشانده و صاف کنید سپس با آب ولرم و پنبه چشم را شستشو داد.  علاوه‌براین می‌توان چشم را با بخار رازیانه بخور داد که برای برطرف کردن ورم ملتحمه چشم مناسب است.

۸)جوشانده برگ باديان به‌ همراه عسل و کشیدن آن در چشم برای قطع آب آمدن چشم و تقویت بینایی مفید است.

 ۹)چکاندن روغن بادام در چشم باعث تقویت بینایی می‌شود.  همچنین مالیدن بادام تلخ آسیاب شده همراه سرکه به‌صورت ضماد به دورچشم هم باعث رفع ضعف بینایی می‌شود.

۱۰) شستشوی چشم با جوشانده صاف کرده گیاه مامیران (ده تا بیست گرم در یک لیتر آب جوشانده شود) باعث رفع التهاب ملتحمه چشم و ضدعفونی کردن آن شده و غدد اشکی  و غدد چربی ساز پلک را تحریک کرده و باعث افزایش قوه بینایی می‌شود.

۱۱) برای افزایش قوه بینایی و برطرف‌شدن تاریکی دید ناشی از رطوبت مالیدن عصاره گیاه وج (ریشه سوسن )به چشم مفید خواهد بود.

۱۲)مصرف یک فنجان جوشانده‌ی ریشه‌ی شیرین‌بیان در صبح و عصر باعث روشن‌شدن چشم و رفع ضعف بینایی می‌شود.

۱۳)مالیدن عصاره‌ی برگ کاسنی زرد به چشم برای درخشان نمودن سفیدی چشم جهت تقویت بینایی در طب سنتی توصیه می‌شود.

۱۴)خوردن جگر مرغ که همراه با گل جعفری پخته باعث رفع ضعف بینایی می‌شود.

۱۵)استعمال میوه گیلاس له ‌شده به‌صورت ضماد در پشت چشم‌ها، شب‌ها باعث تقویت بینایی می‌گردد.

۱۶)مالیدن صمغ جاوشیر به چشم باعث رفع ضعف بینایی می‌شود.

۱۷)گوجه‌فرنگی به دلیل دارا بودن ویتامین A بالا برای تقویت بینایی در طب سنتی توصیه شده‌است.

۱۸)خرمالو دارای ویتامین A کلسیم، پتاسیم و منیزیم است که باعث تقویت بینایی می‌شود.

۱۹) مصرف کاهو به‌صورت ناشتا باعث تقویت بینایی می‌شود. به عقیده رازی چون زیاده‌روی در مصرف کاهو باعث ضعف بینایی می‌شود، باید مصلحات آن یعنی تخم زردک و تخم کرفس، نعناع، هلیله‌ی پرورده و زیره مصرف کرد.

در کتب قدیمی، عصاره کاهو برای جلای بینایی و رفع چشم‌درد و سفیدی‌های ایجادشده در چشم به‌صورت چکاندن در چشم معرفي شده‌است.

بیشتر بخوانید: تدابیر تقویت لثه و دندان

عوامل ضعف بینایی در طب سنتی:

 ۱)ریشه درخت انار موجب اختلال در بینایی می‌شود.

۲)زیاده‌روی در مصرف برگ خرفه باعث کاهش قوه بینایی می‌شود.

۳)مصرف زیاد تخم شوید باعث ضعف بینایی چشم می‌شود.

۴)برگ تره به دلیل دیر هضم بودن باعث ضعف بینایی می‌شود.

۵)زیاده‌روی در مصرف سیر باعث سردرد و ضعف بینایی می‌شود.

۶)مصرف عدس برای ضعف بینایی مضر است.

۷)غذاهای شور برای ضعف بینایی مضر است.

۸)افراط در مصرف خربزه باعث درد و ورم چشم می‌شود.

۹)اعتیاد به مشروبات الکلی باعث کاهش قدرت بینایی و درنهایت کوری می‌شود.

 بعضی از تدابیر تقویت بینایی در طب سنتی :

۱)برای رفع قرمزی چشم و از بین بردن رطوبت ها، تقویت قوای بینایی و رویش مژه‌ها، مالیدن آب برگ گشنیز تازه به چشم مفید است.

۲) برای رفع ضعف بینایی و جلوگیری از ریزش اشک زیاد، مالیدن آب تازه شاهتره از تدابیر چشم در طب سنتی است.

 ۳)یکی از تدابیر تقویت چشم و بینایی در طب سنتی سرمه کشیدن است. به این صورت که مقداری پودر میخک به سرمه افزوده به چشم بکشید که باعث افزایش بینایی می‌شود.

۴)خوردن روزانه خرما برای شب‌کوری مناسب است و چون خرما حاوی ویتامین Aهست پس برای تقویت بینایی اطفال و نوجوانان مناسب می‌باشد.

۵) برای رفع قرمزی چشم آن را با جوشانده‌ی ریشه‌ی گیاه آقطی شستشو دهید.

۶)در بیماری‌های چشمی که ناشی از رطوبت هستند مانند ناخنک می‌توان یک تا دو قطره شیر تازه‌ی محلی گاو در چشم چکاند و پنج دقیقه مداوم پلک زد.

۷)حجامت نقش مؤثری در تاری دید دارد.

۸) ورزش چشم به‌صورت نگاه کردن به تصاویر زیبا تصاویری مانند نگاه به  یاقوت و فیروزه، گل گیاه و سبزه، پدر و مادر است.

۹) خواب زیاد موجب ورم چشم می‌گردد.

ارتباط بیماری های مختلف و مشكلات چشمي :

فشار خون بالا باعث اختلالات بینایی می‌شود.

 بیماری‌هایی مانند افت فشارخون ،کم‌کاری تیروئید ،بیماری‌های عفونی ،کم‌خونی ،کمبود بعضی ویتامین‌ها می‌توانند باعث ضعف بینایی گردد.

رگ‌های خونی شبکیه چشم در دیابت آسیب می‌بینند و نابینایی و آب ‌مروارید ایجاد می‌شود.

نکات بهداشتی مراقبت از چشم‌ها:

۱) استفاده مداوم از غذاهای حاوی ویتامین‌های مختلف به ویژه ویتامین A

 منابع حیوانی حاوی ویتامین A : جگر، قلوه، زرده تخم‌مرغ، شیر ،کره، روغن کبد ماهی

 منابع گیاهی حاوی ویتامین A:  اسفناج، کاهو ،هویج ،کدوحلوایی، زردآلو، قیسی ،خرمالو، نارنگی، طالبی ،موز، خربزه و مرکبات

۲)خواب و استراحت کافی

۳،استفاده از عینک‌های آفتابی برای محافظت چشم ها در برابر اشعه ماوراء بنفش

۴) استفاده از نور کافی

۵) استراحت منظم چشم در زمان مطالعه یا رانندگی

۶)شستشوی مداوم اطراف چشم و پلك با حوله نرم

۷) ترک سیگار

۸)درمان بیماری‌های فشار خون بالا ،دیابت و کلسترول بالا

منابع:

حاجي شريف، احمد. 1386. اسرار گياهان دارويي. 1 ج. تهران-ايران: حافظ نوين.

اميني گلستاني، محمد. بدون تاريخ. نوادر  و متفرقات. 7 ج. قم – ايران: محمد اميني گلستاني

كانون نشر و ترويج فرهنگ اسلامي حسنات اصفهان. 1389. سيري در سپهر اخلاق. 2 ج. قمك صحيفه خرد.

دريايي، محمد رسول. بدون تاريخ. دانشنامه طب اهل بيت عليهم السلام. 1 ج. تهران – ايران: پيام كتاب.

مهدويان، تارا. مهدويان، محبوب. 1389. نشريه تاريخ پزشكي. چشم پزشكي رازي. مشهد – ايران.

هادي، قدرت اله. 1394. استطاعت جسمي در حج. 1 ج. تهران – ايران: نشر مشعر.

يوسفي، علي. جزوه مباني طب سنتي سطح يك و دو. 1399. تهران – ايران

تهیه شده توسط:

 عطيه حدادنژاد عضو تيم تحریریه صداي حكيم و دستیار استاد یوسفی