آندومتریوز در طب سنتی

مقدمه

بیماری آندومتریوز یکی از بیماری های زنان بوده و شیوع آن در زنان سین باروری بین ۳ تا ۱۰ درصد می باشد.وجود بافت آندومتر خارج از حفره رحم از اوایل سال ۱۹۰۰ میلادی شناخته شده است که به این بافت اکتوپیک اندومتریوزیس گویند.ایجاد بافت آندومتر، طی فرآیند آندومتریوز، اغلب به سبب بیان عقبگرد سلولهای آندومتر Endometerial Cellsو انتشار قطعات بافت آندومتر در جایگاهی خارج از محل کاشت، به وجود می آید. بدن زنان سالم، این سلولها را به شکل طبیعی از جایگاه خارج رحمی حذف میکند. در حذف سلولهای آندومتر خارجی، سیستم دفع ایمنی، سلولهایی که دچار مرگ برنامه ریزی شده میشوند را حذف میکند، نقص در سیستم ایمنی سلولی یا کاهش اپوپتوز سلولهای آندومتری خارجی، ممکن است به بقا و لانه گزینی سلولهای نابه جا منجر شود.

آندومتریوز به عنوان یک بیماری با نقص در سیستم اندوکرین وسیستم ایمنی شناخته می شود. سلولهای ایمنی ذاتی در کنترل التهاب ناشی از آندومتریوز و کاهش فعالیت سیتوتوکسیک لنفوسیتهای ،Tطی این بیماری و نیز حضور اتوآنتی بادی های متعدد، در سیر بیماری قابل شناسایی هستند. توجه به سیستم ایمنی در این بیماری بسیار اهمیت دارد.

علایم آندومتریوز

در هر فردی نسبت به شدت بیماری و درگیری بافت ها و نوع آن متفاوت است . آندومتریوز در قسمت مثانه که فرد در هنگام دفع ادرار دچار درد میشود و در هنگام قاعدگی این درد شدید تر است زیرا در زمان قاعدگی این بار شروع به ریزش می کند و در آن دوران درد بیشتر اتفاق می افتد .

آندومتریوزدر قسمت روده باعث درد در هنگام دفع مدفوع می شود .

آندومتریوز در قسمت لگن  باعث بروز درد در هنگام مقاربت ،درد شدید هنگام قاعدگی و ایجاد مشکلات در رابطه جنسی می گردد.

 آندومتریوز بر روی لوله ها باعث چسبندگی لوله هاو نازایی و باعث عدم امکان لقاح تخمک و اسپرم در داخل لوله می گردد. وبه طور کلی شامل:

1-      درد مزمن لگن

2-      درد زیاد در هنگام قاعدگی

3-      درد هنگام اجابت مزاج ، ممکن است این درد در طی عادت ماهیانه وجود داشته باشد.

4-      ناباروري

5-      درد در طی و یا بعد از نزدیکی با همسر

6-      خستگی، اسهال، یبوست، نفخ و یا تهوع که ممکن است در طول عادت ماهیانه باشد.

                                                                             بیشتر بخوانید : ناگفنه های بلوغ از نظر طب سنتی

تشخیص آندومتریوز

تشخیص آندومتریوز با استفاده از لاپاراسکوپی می باشد که یک وسیله آزمایشی وارد فضای داخل شکم شده و داخل شکم را مورد بررسی قرار می دهد و اگر آندومتریوز در داخل لگن بر روی لوله ها و همچنین تخمدان ها و سایر قسمت ها وجود داشته باشد از آن قسمت نمونه برداری شده و با تشخیص بافت شناسی به صورت قطعی مشخص می‌گردد که آندومتریوز وجود داشته است یا خیر و اقدامات درمانی شروع می شود.

تشخیص افتراقی آندومتریوز در طب سنتی

در بعضی مواقع آندرومتریوز با کیست تخمدانی و سندروم روده تحریک پذیر اشتباه گرفته می شود که این سندروم باعث اسهال،یبوست،ودرد شکم می شود.

علل آندومتریوز

جراحی : بعد از جراحی، مانند هیسترکتومی ،خارج کردن رحم، سزارین، سلول های آندومتر ممکن است به محل برش جراحی متصل شوند.

انتقال سلول های آندومتر : عروق خونی و یا مایع لنف ممکن است سلول های آندومتر را به دیگر قسمت های بدن انتقال دهند.

رشد سلول های جنینی : این سلول ها، حفره های لگنی و شکمی را می پوشانند و از سلول های جنینی بوجود می آیند. هنگامی که یک و یا چند منطقه از پوشش شکمی تبدیل به بافت آندومتر شود، آندومتریوز گسترش می یابد.

قاعدگی: بیشترین علت آندومتریوز می باشد. در این نوع قاعدگی، خون قاعدگی شامل سلول های آندومتر است که به جای آنکه از بدن خارج شوند، از طریق لوله های رحمی وارد حفره لگنی می شوند. این سلول های آندومتر به دیواره لگن می چسبند و در آنجا رشد می کنند و خونریزی در طول این دوره ایجاد می شود.

اختلال سیستم ایمنی : ممکن است وجود اختلال در سیستم ایمنی باعث گردد که بدن نتواند بافت آندومتر را که در بیرون از رحم رشد می کند تشخیص داده و از بین ببرد .

عوارض آندومتریوزدرطب سنتی

1-      نازایی

2-      سرطان تخمدان

تاثیر آندومتریوز برکیفیت زندگی زنان از منظرطب سنتی

تاثیر آندومتریوز بر روی فعالیت فیزیکی توانایی ایفای نقش و انجام کار فعالیت اجتماعی نزدیکی جنسی سلامت روحی و روانی انرژی منفی می گذارد ناباروری ناشی از آندومتریوز بر حالات روحی روانی و شخصیت افراد تاثیر گذار است. آندومتریوز علامت دار کیفیت زندگی زنان مبتلا به اندومتریوز و تحت تاثیر قرار می دهد و اکثر بیماران مبتلا به آندومتریوز که به دنبال درمان بیماری و مشکلات مرتبط با بآندومتریوز هستند دچار مشکلات روابط جنسی  می شوند که به مشاوره روانی  نیاز پیدا می کنند.

                                                                                 بیشتر بخوانید : تدابیر کم خونی در بارداری در طب سنتی

درمان آندومتریوزدر طب سنتی

1-      یک چهارم فنجان روغن کرچک به اضافه هشت قطره روغن اسطوخودوس را روی یک پارچه ای ریخته و پارچه را داغ کنید و سپس پارچه داغ شده را روی قسمت پایینی شکم 45 دقیقه بگذارید .ترکیب گرما و روغن در کاهش درد و همچنین برای درمان آندومتریوز موثر است .

2-       استفاده از دمنوش گیاه قاصدک به همراه عسل در درمان آندومتریوز مناسب است.

3-      ابتدا دمنوش زنجبیل را تهیه کرده و سپس در دمنوش مقداری آبلیموی طبیعی و عسل بریزید روزانه ۲ تا ۳ بار میل کنید.

4-      استفاده از غذاهای دارای منیزیم و ویتامین خانوادهB  در رژیم غذایی.

5-      گیاه دم شیر را با مقداری آب روی شعله کم بگذارید تا دمنوش تهیه شود .سپس دو بار در روز این دمنوش میل شود ودر صورتی که داروی آرامبخش استفاده می شود از مصرف این گیاه خودداری گردد.

6-      دو قاشق چایخوری تخم کتان را در یک لیوان آب حل کنید و به مدت چند هفته هر روز میل نمایید.

7-      استفاده از رژیم های غذایی اسیدهای چرب امگا۳ و روغن ماهی و مصرف سبزیجات خام مانند کلم بروکلی کلم گل ،کلم سبز، کلم چینی

8-      استفاده از داروی هلو نیاس Chamaelirium luteum  که تقویت کننده تون عضلانی رحم است جهت درمان آندومتریوز توصیه میگردد .نحوه مصرف :یک تا دو قاشق چای خوری در مقداری آب ریخته و به جوش آید ،سپس ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دم بکشد و ۳ بار در روز میل شود.

9-      مقدار زیاد شبه هورمونهای پروستاگلندینی ،سبب ایجاد دردهای قاعدگی و آندومتریوز می گردد .روغن ماهی سرشار از ویتامین های A-E-Dو امگا ۳ می باشد به پیشگیری از ساخته شدن بیش از حد پروستاگلاندین ها در بدن کمک می کند.

                                                                                   بیشتر بخوانید : ناگفته های بلوغ دختران از نظر طب سنتی

آندومتریوز در طب سنتی از منظر ابن سینا

ابن سینا در بخش نازایی کتاب بیماری زنان خود مینویس :آندومتریوز و سایر ضایعات دستگاه تناسلی باعث نازایی می گردد و همچنین اغلب این ضایعات از قبیل تومورها و عفونت ها با بارداری منافات داشته و ایجاد نازایی می کند. همچنین آفاتی در رحم از قبیل ورم و برحه (زخم )پولیپ های مخاطی و فیبرو م را مانع بارداری می داند.

منابع

1-      دريايى محمد(1388).دانشنامه طب اهل بيت عليهم السلام بر اساس طب الأئمه عليهم السلام.1جلد، پيام كتاب - تهران، چاپ: اول، ه.ش.

2-      دکتر اهدایی وند فرناز(1381).گزارش یک مورد آندومتریوز اسکار سزارین .مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل. سال دوم، شماره پنجم.

3-      رضاسلطاني پروانه ،علي زاده شيوا(1388). تاثير اندومتريوز بر کيفيت زندگي. دوره  19 , شماره  62 ; از صفحه 46 تا صفحه 50 .

4-      رومنده نرگس، صارمی ابوطالب،زارع احد(1397). ایمونولوژی آندومتریوز؛ مطالعه مروری سیستماتیک. مجله تحقيقات پزشكي صارم (دانشنامه صارم در طب باروری). دوره  3 , شماره  4 ; از صفحه 25 تا صفحه 31 .

5-      سلطانى ابو القاسم(1383 )دائرة المعارف طب سنتى (گياهان دارويى). 3جلد، ارجمند، دانشگاه علوم پزشكى و خدمات درمانى - تهران، چاپ: اول، ه.ش.

6-      گرانپايه لعبت،صابري آذين(1382). آندومتريوز جدار شكم: مرور مقالات و گزارش بيماران. مجله زنان مامايي و نازايي ايران , دوره  6 , شماره  1 ; از صفحه 62 تا صفحه 67 .

7-      نورانى، مصطفى (1384).دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى (نورانى). 12جلد، ارمغان يوسف - قم، چاپ: اول،   ه.ش.دانشنامه طب اهل بيت عليهم السلام ؛ ص417

8-       Sarem Journal of Reproductive Medicine(2019). Immunology of Endometriosis; a Systematic Review. 2019;3(4):25-31